چکیده:
هگل فیلسوف غامضگو و پیچیدهنویسی است که تفسیر دیدگاههایش در میان متخصصان فن، ماجرای درازدامنی دارد. برخی وی را به اعتقاد به همهخدایی، همهدرخدایی و حتی کفر متهم ساختهاند و برخی دیگر وی را ستودهاند؛ اما آنچه پیداست این است که هگل خود را متعهد به مسیحیت لوتری دانسته، دامن خود را از این اتهامات برمیشوید. دزموند فیلسوف معاصری است که پس از 25 سال مطالعه در آراء هگل، در کتابی با عنوان خدای هگل: بدل ساختگی؟ به تفسیر دیدگاه هگل درباره خدا و دین پرداخته است. این کتاب، که آکنده از اصطلاحات پیچیده فلسفه هگل و نیز نوواژههای خاص خود دزموند است، در این مقاله مورد بررسی و نقد اجمالی قرار گرفته است.
نکته مهم در این بررسی تأکید آن بر این نکته است که باید از داوری شتابزده درباره فیلسوف بزرگی چون هگل پرهیز کرد و بدون هیچگونه محدودنگری به سایر دیدگاههایی که در تفسیر نظرپردازیهای هگل درباره دین مطرح شدهاند، توجه کرد.
خلاصه ماشینی:
"نکته جالب توجه برای مسلمانان اینکه، بوربیج به بخشش ایرانیان و استقبال آنها از دشمنان عراقی پیشین خود به عنوان نمونهای از همان چیزی اشاره میکند که هگل از طریق «نفس جمیل»، که توسط دین پرورش مییابد، به دنبال آن بود:و بار دیگر باید گفت: این حرکت، حرکتی مبتنی بر مسیحیت نیست.
اگر بوربیج این همه بر هگل سهل میگیرد و ممکن میداند که وی تقریبا همه چیز باشد، و از سوی دیگر دزموند به وی بسیار سختگیری کرده و حتی خداباوری وی را نیز انکار میکند، ما باز هم میتوانیم از مطالعه دیدگاههای دزموند بهرهمند باشیم، البته نه برای تعقیب و بررسی دیدگاههای هگل، بلکه برای رسیدن به فهم بهتری از آنچه در دیدگاههای هگل باعث آزرده خاطر شدن برخی مفسران مسیحی شده است.
در حالی که دزموند نظرپردازیهای هگل را به دلیل منجر شدن آنها به مخالفت با آنچه از نظر وی در مسیحیت ضروری است، مورد نقد قرار میدهد، در عصر خود هگل، فریدریش آگوست گوترو تولوک (Friedrich August Gottreu Tholuck;1799-1877) عضو «نهضت تقواگرای لوتری»(45) ادعا میکند: هرگونه نظرپردازی «تأسفانگیز است و باید مورد چالش قرار گیرد؛ چرا که اندک اندک جایگزین درکی میشود که ما از دلبستگی به خدا داریم و توجه ما را از این دلبستگی منحرف کرده، آن را کاهش میدهد.
Williamson, An Introduction to Hegels Philosophy of Religion, Albany: SUNY Press, 1984;- Amos Yong, "Animated by a Pneumatological Imagination,"- http://david."