چکیده:
اعجاز تشریعی به معنای شگفتی محتوایی و اتقان احکام انسانساز و سعادتآفرین قرآن کریم یکی از وجوه متعدد اعجاز قرآن از منظر مسلمانان میباشد. در عصر حاضر، گزارههای موید بیمانندی قرآن در بعد قانونگذاری، ضمن تاکید بر فرازمانی و فرامکانی بودن تعالیم بیش از پیش مورد اهتمام قرآنپژوهان قرار گرفته است. در این نوشتار پس از مفهومشناسی و ذکر پیشینه نگرش به این وجه، به طور خاص تشریعات قرآنی در حوزه خانواده که مهمترین پایگاه تعالی مادی و معنوی انسان به شمار میرود، مورد دقت قرار گرفته است و تلاش شده در دو بخش تحلیلی به جنبههای اعجازگونه قرآن کریم در حوزه خانواده بپردازد. در بخش اول از بارزترین مبانی تشریعات قرآنی سخن به میان رفته است. اهتمام به کرامت انسانها، نفی برتریهای جنسیتی، تناسب حقوق و وظایف و اخلاق محوری از جمله این مبانی است. در بخش دوم جامعیت تشریعات در حوزه خانواده با استناد به آیاتی که ضمن سببشناسی تشکیل خانواده، به ترسیم روابط زوجین با یکدیگر و فرزندان با والدین اختصاص یافته، کارکردهای مختلف خانواده را تبیین نموده و ضوابطی جهت حل اختلافات در این ساختار ارائه داده است. طرح چنین سطحی از قوانین، با دورنمای منحط حاکم بر عصر جاهلی و در مقایسه با تعالیم کتابهای آسمانی پیشین در حوزه خانواده از جمله ادلهای است که اذعان به خارقالعاده بودن تشریعات قرآنی در حوزه خانواده را نتیجه میدهد.
خلاصه ماشینی:
در این نوشتار پس از مفهومشناسی و ذکر پیشینه نگرش به این وجه، به طور خاص تشریعات قرآنی در حوزه خانواده که مهمترین پایگاه تعالی مادی و معنوی انسان به شمار میرود، مورد دقت قرار گرفته است و تلاش شده در دو بخش تحلیلی به جنبههای اعجازگونه قرآن کریم در حوزه خانواده بپردازد.
در بخش دوم جامعیت تشریعات در حوزه خانواده با استناد به آیاتی که ضمن سببشناسی تشکیل خانواده، به ترسیم روابط زوجین با یکدیگر و فرزندان با والدین اختصاص یافته، کارکردهای مختلف خانواده را تبیین نموده و ضوابطی جهت حل اختلافات در این ساختار ارائه داده است.
در یک نگرش کلی، حوزه تشریعات قرآنی مجموعه قوانین و مقررات فردی و اجتماعی را در بر میگیرد و پرداختن به تمامی ابعاد مجالی موسع را میطلبد؛ لذا در نوشتار حاضر، تنها اعجاز قرآن کریم در حوزه مقررات مرتبط با خانواده مورد دقت قرار میگیرد.
بر این مبنا اعجاز تشریعی قرآن به معنای اعجاز قرآن کریم در حوزه قوانین و مقررات مطرح شده در آیات الهی میباشد و ناظر بر این بحث است که قوانین موجود در قرآن با جامعیت و مصلحتاندیشی خویش، هرگز سابقه نداشته، متناسب با مفردات زندگی تمامی عصرهاست، به موازات تطور و تکامل انسان در طول تاریخ همواره قابل تحدی میباشد و بدین ترتیب، حقانیت پیامبری رسول اکرم( را اثبات مینماید.
2. جامعیت تشریعات قرآنی در حوزه خانواده بررسی تشریعات قرآن کریم گویای این امر است که خانواده به عنوان رکنی محوری در نظام اسلامی، از ابعاد گوناگون محل توجه شارع مقدس بوده است.