چکیده:
ابعاد شخصیتی مولای متقیان(ع)،همواره اذهان اهل دانش و اندیشه را بخود مشغول کرده است.یکی از این ابعاد((روش حکومتی)) اوست و سئوالات و ابهاماتی که در این رابطه وجود دارد.سئوالاتی مانند:شکل حاکمیت امام(ع)کدامیک از اقسام شناخته شده و مطرح است؟چرا در دوران حکومت او سه جنگ بوقوع پیوست و نگرش آن حضرت نسبت به آن چگونه است؟آیا در سیره سیاسی علی(ع) مصلحتاندیشی رعایت شده است؟و ضمانت اجرائی این نوع از حکومت چهاندازه است؟ مقالهای که در پیش رو دارید رد واقع تکمیل مقاله دیگری است که نویسنده قبلا آن را به نگارش درآورده است. در این نوشتار نویسنده کوشیده است با توجه به شواهد تاریخی و سخنان آن حضرت،پاسخ پرسشهای یاد شده را بیابد و با توجه به اصطلاحات امروزی مانند حق طبیعی بشر،دموکراسی،اقتدار ملی و مبارزه با مفاسد اقتصادی و سیاسی،بسنجد.نتیجه نهایی اینکه حکومت علی(ع)دموکراسی به معنی خاص خود است که در آن اعتقاد و اخلاق جایگاهی ویژه دارد و بنابراین میتواند به عنوان((الگوی سیاست اخلاقی همواره فراروی عالم بشریت رهیده از سیاستهای غیراخلاقی باشد.
خلاصه ماشینی:
"سئوالی که شاید بسیاری از ذهان را متوجه خود کرده باشد این است که حکومت علی(ع)کدامیک از این اقسام از حاکمیت است؟آیا با توجه به انعطافناپذیری و سختگیری شدید آن حضرت،آن نوعی از سیاست استبدادی نیست؟از آنجا که او ایدهها و اهداف والایی همچون عدالت و حقگرایی مطلقی در نظر داشت که نهتنها با جامعهای که در آن زندگی میکرد،سنخیت نداشت بلکه با توجه به خصوصیت بشر که آمیخته با ناخالصی هاوتزویرها و امیال نفسانی است در هیچ زمانی این اهداف و آرمانها تحقق نمییابند؛آیا حکومت او از نوع مدینه فاضله یا آرمان شهر نیست و سرنوشت آن همان سرنوشت نخواهد بود؟با توضیحاتی که خواهم داد،سئوال اول پاسخ داده میشود و درباره سئوال دوم در حین مباحث بعدی توضیح لازم خواهد آمد.
اگر از آغاز به نااهلان ملایمت نشان داده نمیشد،هم اکنون شاهد این گرفتاریها نبودیم و مگر علی (ع)جز این میگفت و عمل میکرد؟!اینجا نیز ممکن است پرسیده شود پس تکلیف مدارا و تسامح و تساهل چه میشود؟در پاسخ همین بس که در همین نوشتار نمونههایی ذکر خواهد شد که بیانگر عطوفت و مهربانی او به مردم و تساهل و مدارا نسبت به مخالف و حتی دشمن است؛ولی باید به او حق بدهیم که در مقابل رانتخواریها و مفاسد اقتصادی و ناشایستهسالاریها با قاطعیت می ایستد و در واقع به امر پیشگیری میپردازد تا درمان،که به نظر نگارنده این بهترین گزینه است."