چکیده:
در سایة تفاسیری که از قرآن کریم ارائه شده است، بهرهگیری بیشتر از معارف والای قرآن، تا حدودی میسر شده است. علوم مختلف در تفسیر آیات دخیلاند که از آن جمله است علم اسباب نزول. در این پژوهش به برخی فوائد اسباب نزول در فهم و تفسیر آیات اشاره شده است؛ از جمله اینکه مفسر در سایة فهم اسباب نزول به رفع ابهام از آیه، درک مقام کلام و نیز انتخاب تفسیر اصح نائل شده، درک فضای نزول و ویژگیهای مردم عصر نزول برای او میسر گردیده و به وی کمک میکند تفسیر دقیقتری از آیات ارائه دهد. همچنین با ذکر نمونههایی به این مطلب اشاره شده است که اطلاع از سبب نزول چگونه به شناخت آیات مکی و مدنی، ناسخ و منسوخ، اثبات عمومیت لفظ و یا گاه تخصیص آیات کمک کرده، پرده از برخی جنبههای اعجازگونة آیات برمیدارد.
خلاصه ماشینی:
"(نک: جمل، 2005، صص273-287) در این موارد آیة منسوخ باید از نظر زمان مقدم بر ناسخ باشد؛ مثلا در آیة «یا أیها الذین آمنوا إذا ناجیتم الرسول فقدموا بین یدی نجواکم صدقة ذلک خیر لکم و أطهر فإن لم تجدوا فإن الله غفور رحیم» (مجادله/ 12) که بنا بر آن پیش از نجوا با رسول خدا(ص) باید نجواکننده صدقه بپردازد (و این حکم در مقطع خود فلسفة خاص اجتماعی داشته و چه بسا هدف آن جلوگیری از مزاحمتهای وقت و بیوقت افراد نسبت به پیامبر(ص) بوده است)، ولی به هر حال این حکم برای همیشه باقی نماند و آیة دیگری نازل شده که چنین است: «ءأشفقتم أن تقدموا بین یدی نجواکم صدقات فإذ لم تفعلوا و تاب الله علیکم فأقیموا الصلوة و ءاتوا الزکوة و أطیعوا الله و رسوله و الله خبیر بما تعملون» (مجادله/ 13) که اشاره دارد به جایز بودن نجوا با پیامبر(ص) بدون دادن صدقه و ما به کمک سبب نزول این آیات درمییابیم که آیة اول منسوخ و آیة دوم ناسخ است، زیرا در سبب نزول چنین آمده: «مقاتل بن حیان گوید: این آیه دربارة توانگران و سرمایهداران نازل شد و جهت آن این بود که آنها خدمت پیامبر(ص) میآمدند و زیاد راز و در گوشی میکردند."