چکیده:
دراین پژوهش به بررسی کمیت و تغییرات میزان مشارکت مردم در انتخابات شش دوره
ریاست جمهوری از سال 1372-1358 در استانهای کشور پرداخته است.همچنین با استفاده از
رویکرد اجتماعی و اقتصادی، تئوری نوسازی در جهت توضیح نحوه تأثیر برخی از متغیرها و
شاخصهای جامعهشناسی بر میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری مبادرت
شد.برخی از نتایج به دست آمده از پژوهش بدین قرارند:1-میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری طی شش دروه، بین سالهای 72-58،
نوسان داشته است.اما در مجموع روند تغییرات در میزان مشارکت در انتخابات سیر نزولی
داشته است.2-میزان مشارکت مردم در انتخاب ریاست جمهوری در استانهایی که نسبت افراد معتقد
به مذهب شیعه اثنی عشری بیشتر از سایر مذاهب(اهل
تسنن، مسیحیان و...)بوده و در استانهایی که جمعیت کمتری داشته و
میزان شهرنشینی نیز در آنان پایینتر بوده، بیشتر از استانهای دیگر بوده است.3-میزان مشارکت در استانهای مرزی کمتر از دیگر استانها بوده است، این امر در
اوایل انقلاب از شدت بیشتری برخوردار است.4-نتایج حاصله از تحلیل رگرسیون چند متغیری با حجم واحد تحلیل(144) مورد نشان
میدهد که تورم(9%)بیکاری(6%)، شهرنشینی(3%)، سواد(8%)، و جنسیت(2%)که در مجموع در
حدود(29%)میشود، از تغییرات میزان مشارکت مردم در انتخابات شش دوره ریاست جمهوری
را توضیح میدهند.متغیر صنعتی شدن به واسطه رابطه ضعیف و غیرمعنیدار آن با متغیر
وابسته، نتوانسته است وارد معادله رگرسیون شود.5-تورم، بیکاری و شهرنشینی تأثیر منفی و سواد و جنسیت تأثیر مثبت بر میزان
مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری داشتهاند.بیشترین تأثیر مربوط به متغیرهای
تورم(74%-)و سواد(67%)و کمترین تأثیر مربوط به جنسیت (15%)میباشد.
خلاصه ماشینی:
"فرضیههای تحقیقبا توجه به سؤال اصلی پژوهش و انتخاب چارچوب نظری تحقیق و تکیه بر رویکرد اجتماعی تئوری نوسازی فرضیه کلی ذیل شکل گرفت:«عوامل اجتماعی و اقتصادی نقش برجسته و تعیین کنندهأی بر میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری استانهای کشور داشته است».
در قالب فرضیه کلی فوق، با انتخاب برخی از متغیرهای اجتماعی و اقتصادی، چند فرضیه خرد بدین شرح شکل گرفت:-با توجه به محدود بودن دامنه شقوق انتخابی برای مشارکت کنندگان در انتخابات:1-صنعتی شدن بر میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری استانهای کشور تأثیر منفی داشته است.
دراین پژوهش روند نوسان و تغییرات میزان مشارکت مردم در شش دوره انتخابات ریاست جمهوری از سال 1358 الی 1372 مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده است که هر دوره نسبت ه دوره قبل و بعد خود از چه ویژگیهایی برخوردار بوده(میزان کمی مشارکت و نقش متغیرهای اجتماعی-اقتصادی دراین زمینه)و روند تغییرات و کاهش و افزایش از چه الگویی پیروی کرده است.
سؤال اصلی پژوهش این بوده است:«کمیت و وضعیت مشارکت مردم در انتخابات شش دوره ریاست جمهوری چگونه بوده است؟عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر افزایش و یا کاهش در میزان مشارکت مردم در انتخابات کدام است؟»با توجه به اینکه هر تحقیق اجتماعی بخش محدودی از واقعیت را مورد بررسی قرار میدهد، دراین پژوهش با تمرکز بر جنبههای جامعهشناختی مشارکت مردم در انتخابات به وارسی برخی از متغیرهای اجتماعی، اقتصادی پرداخته شده است."