چکیده:
تغییر پذیری عناصر اقلیمی علاوه بر بررسی میانگین و تغییرات آن، به وسیله آمارههایی نظیر انحراف معیار، ضریب تغییرات و... قابل برآورد است. در ادبیات اقلیم شناسی ایران، توجه به تغییرپذیری میانگین عناصر اقلیمی، در کانون توجه تحقیقات دهههای اخیر بوده است، درحالی که اندیشمندان اقلیم پژوه جهان، تمایل بیشتری بر مطالعه مشخصات تغییرپذیری و نیز توزیع فراوانی میانگین این عناصر دارند. دراین تحقیق، ضمن ارائه یک الگوی بهینه برای مطالعه مشخصات و روند تغییرپذیری، مشخصات نسبی و مطلق تغییرپذیری و نیز مشخصات توزیع فراوانی بارش روزانه شهر زنجان برای دوره آماری 1961-2006 تحلیل شده است. هرچند بین بارش و مشخصات مزبور رابطه معنی داری وجود دارد، اما علی رغم تغییر محدود در میزان بارش، مشخصات توزیع فراوانی بارش کاسته نشده است. این امر بدین معنی است که بارش از سهم تمامی روزها کاسته شده است. ازاین رو، در بررسی کلی بارش درطی دوره آماری مورد بررسی، توزیع فراوانی بارش تغییر قابل توجه و معنی داری متحمل نشده است.
خلاصه ماشینی:
"برای مثال، به بن گای 7 و همکاران (1998: 177-190)، فولر و کیلسبی 8 (2003: 1334- 1313)، شونوایزه 9 و همکاران - Ye and Cho - Gemmer - Qian and Lin - Shepherd - Chen - Extreme - Ben-Gai - Fowler and Kilsby - Schonwiese (2003: 245-250)، آنکازویچ 1 و همکاران (2004: 103-109) و ترومل و شوانوایزه 2 (2004: 29-39) میتوان اشاره نمود، اما در ایران تغییرات توام این شاخصها کمتر در معرض توجه بوده است.
2- روشها دراین پژوهش به منظور ردیابی تغییر (پذیری) بارش شهر زنجان مراحل نظامدار توصیف، تحلیل روند و نیز تحلیل روابط به شرح زیر انجام شد: 1- در ابتدا مشخصات توصیفی بارشهای روزانه برای هرسال و طی دوره آماری 2006-1961 برآورد گردید.
با تبدیل این شاخص به یک نسبت از میانگین (CV) میتوان مشاهده نمود (شکل 2 د)که هرچند تغییرپذیری مثبت در روند این متغیر وجود دارد، اما از آنجا که این روند فاقد معنای آماری است، همچنان ثبات نسبی در تغییرپذیری بارش قابل استنباط است.
شکل 2: رفتار بلند مدت تغییرپذیری بارش زنجان طی دوره آماری 1961-2006(مآخذ نگارنده) میانگین قدر مطلق تغییر سال به سال (MAIV) نیز متوسط قدرمطلق بارش از یک روز به روز دیگر را برای هرسال نشان میدهد.
شکل 5: رابطه ضریب تغییرات با ضریب چولگی (الف) و ضریب کشیدگی (ب) بارش زنجان طی دوره آماری 1961-2006 (مآخذنگارنده) نتیجه گیری توجه به تغییر مقادیر و توزیع فراوانی عناصر اقلیمی از کانونهای توجه اندیشمندان اقلیم شناس است؛ چه، از تغییر توام یا یگانه این مشخصهها مفاهیم مختلف و متنوعی قابل تصور است."