چکیده:
موضوع منابع دانش و سرچشمه معرفت پیشوایان شیعه، در یک نگاه، با بررسی آیات و روایات مطرح در این مسأله قابل پیگیری است. الف باب عنوانی است گویا در بیان چشمهای از مبادی دانش امام که بر دو محور خاتمیت و جانشینی پیامبر استوار شده است. جست و جو در روایات فراوان این حوزه نشان از انتقال دانشی گسترده و مستور دارد که قابلیت دریافت کننده آن دانش، او را بهرهمند از منبعی زلال و الهی از معرفت و آگاهی مینماید. نگاشته حاضر، پس از نیم نگاهی به مصادر روایات الف باب و گردآوری خانواده احادیث آن و بررسی سندی و دلالت روایات و سپس تبیین ویژگیهای این دانش و شواهد الهی بودن آن، به محتوا و موضوع این آگاهی پرداخته و در پایان دیدگاه و برداشت اهل سنت را، با توجه به انعکاس این مسأله در کتب اهل سنت، مطرح نموده است.
خلاصه ماشینی:
نگاشته حاضر، پس از نیم نگاهی به مصادر روایات الف باب و گردآوری خانواده احادیث آن و بررسی سندی و دلالت روایات و سپس تبیین ویژگیهای این دانش و شواهد الهی بودن آن، به محتوا و موضوع این آگاهی پرداخته و در پایان دیدگاه و برداشت اهل سنت را، با توجه به انعکاس این مسأله در کتب اهل سنت، مطرح نموده است .
تعابیر روایات الف باب با نگاه به مجموعه روایات الف باب، میتوان آنها را در دو گروه تقسیم نمود: دسته اول در این دسته از روایات، سخن گفتن و تعلیم دادن یک باب یا یک حدیث یا یک حرف و یا یک کلمه به امیرالمؤمنین( بیان شده است که از آن، هزار باب (یا به تعبیر برخی روایات، هزار حرف یا هزار کلمه) گسترده و شکافته میشود و از آن هزار، تا هزار باب دیگر گشوده میشود.
1 الف باب علم و آگاهی ویژه آنچه گذشت، روشن مینماید این علم، علمی ویژه و برای تنها وصی و خلیل حضرت رسول( امکان تحقق داشته است؛ لذا در روایات مشاهده میشود که پیامبر گرامی در بیماریای که منجر به رحلتشان شد، وقتی فرمودند: «ادعوا لی خلیلی»، و برخی نزدیکان حضرت، افراد مورد نظر خود را حاضر نمودند.
با توجه به این که از شاخههای اصلی موضوع علم امام _ که میتواند در بحث از کیفیت و کمیت آگاهی امام مورد دقت نظر قرار یابد _ مسأله منابع علم امام است، روایات الف باب بیان میکنند که یکی از پایههای معرفتی دانش الف باب، آگاهی یافتن امام به احکام و حلال و حرام الهی با دانش انتقال یافته از پیامبر به امام علی( است.