چکیده:
از گذشته های دور، مساله امنیت به عنوان یکی از دغدغه های جوامع بشری به شمار می آمده است تا جایی که حتی برخی از اندیشمندان حوزه مطالعات اجتماعی معتقدند یکی از دلایل چشم پوشی بشر از مقوله آزادی و حیات طبیعی و تن دادن به زندگی جمعی، مساله امنیت اجتماعی بوده است. بر اساس رویکرد مکتب کپنهاک، امنیت اجتماعی مقوله ای ذهنی است. به عبارت دیگر، ذهنیت افراد حاضر در یک جامعه انسانی تعریف امنیت و نحوه تامین آن را شکل می دهد. بنابراین در برقراری امنیت اجتماعی ذهنیت دو بازیگر مهم است، اول کسانی که از امنیت اجتماعی استفاده می کنند و دوم کسانی که در این امنیت نقش دارند. به نظر می رسد بتوان این مساله را درباره امنیت مرزی هم قائل شد، یعنی ذهنیت مرزنشینان و مجریان تامین امنیت می تواند در تعریف و تامین امنیت اجتماعی مهم باشد. استان خراسان جنوبی به رغم همجواری با کشور افغانستان و استان سیستان و بلوچستان، بر اساس گزارش های سالیانه نیروی انتظامی، جزء امن ترین استان ها به ویژه در مساله امنیت مرزی بوده است. نویسندگان این پژوهش در پاسخ به چرایی این مساله، فرضیه خود را این گونه مطرح نموده اند که به نظر می رسد رابطه معناداری میان امنیت پایدار مرزی و ذهنیت عشایر مرزی و مجریان تامین امنیت مرزی استان وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، ذهنیت این دو بازیگر درباره تعریف امنیت، نقاط ضعف امنیت و راه کارهای ارتقای امنیت اجتماعی دارای رابطه معناداری است. نوشتار حاضر با استفاده از رویکرد مکتب کپنهاک به روش پیمایشی (پرسشنامه)، از جامعه آماری عشایری مناطق مختلف مرزی استان خراسان جنوبی، حجم نمونه را انتخاب و مورد پرسش قرار داده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها، نشان دهنده اثبات فرضیه پژوهش است، یعنی رابطه معناداری میان ذهنیت عشایر و مجریان تامین امنیت استان در مساله امنیت اجتماعی وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار-1-1 تأثیر درگیری مرزی بر امنیت مرزی استان خراسان جنوبی از نظر مجریان تأمین امنیت استان، نبود درگیری مرزی بیشترین تأثیر را در تأمین امنیت دارد و این عامل در نگاه عشایر از جایگاه متوسطی برخوردار است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار -1-2 تأثیر قاچاق کالا در بروز ناامنی مرزی استان خراسان جنوبی از نظر عشایر، قاچاق کالا تأثیر زیادی در بروز پدیده ناامنی دارد و از نظر مجریان تأمین امنیت استان، این تأثیر خیلی زیاد می باشد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار -3-2 تأثیر مهاجرت جوانان در بروز ناامنی مرزی استان خراسان جنوبی از نظر عشایر، مهاجرت جوانان تأثیر زیادی در بروز پدیده ناامنی دارد و از نگاه مجریان تأمین امنیت، اثرگذاری این مسأله خیلی زیاد است، یکی از دلایل مهم اختلاف نظر دو بازیگر، نگاه متفاوت شان به مسأله مهاجرت است.
( به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار -3-3 تأثیر اختلافات دستگاه های اجرایی - امنیتی در کاهش امنیت مرزی استان خراسان جنوبی از نظر مجریان تأمین امنیت استان، اختلاف میان دستگاه های اجرایی- امنیتی (دستگاه های اجرایی که در تأمین امنیت استان نقش دارند) تأثیر خیلی زیادی در کاهش امنیت مرزی دارد؛ ولی از نگاه عشایر، این تأثیر زیاد است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار -3-4 تأثیر ورود نمادهای زندگی شهری در تغییر سبک زندگی عشایر استان خراسان جنوبی از نظر عشایر، ورود نمادهای زندگی شهری تأثیر زیادی در تغییر سبک زندگی عشایر دارد و از نگاه مجریان تأمین امنیت استان، این تأثیر خیلی زیاد است.