چکیده:
یکی از اهداف بلند قرآن کریم ایجاد زندگی نیکو یا جامعه آرمانی بوده است. البته اصطلاح مدینه فاضله یا جامعه آرمانی در قرآن یا متون روایی وجود ندارد، بلکه ریشه در تعالیم انبیا دارد و مجموعه آیات و روایاتی که درباره اهداف و کیفیت زندگی مطلوب بشری سخن می گوید، ما را به این سمت و سو هدایت می کند. از نظر قرآن کریم و روایات معصومین(ع) نه تنها دست یافتن به جامعه آرمانی امکان پذیر است، بلکه هدف بعثت انبیا همین بوده است. پرسش اصلی ما در این پژوهش این است که از منظر قرآن کریم جامعه آرمانی چه ویژگی هایی دارد؟ قرآن و عترت دو یادگار بی نظیر پیامبر اکرم (ص) است. بدیهی است بدون آموزه های پیامبر اکرم(ع) و عترت پاک آن حضرت امکان تبیین و تفسیر قرآن وجود ندارد. امامان معصوم(ع) وارثان انبیای بزرگ الهی هم در حکمت نظری و هم در حکمت عملی. این آرزوی دیرینه بشر یعنی جامعه مطلوب قرآنی را ترسیم کرده اند. در حد مجال این مقاله، به ویژگی های مستخرج از آموزه های قرآن درباره جامعه آرمانی پرداخته خواهد شد. متفکران اسلامی در کتب اخلاقی به بحث های کلی و تا حدی دسته بندی موضوعات یا بحث هایی پیرامون آزادی، حقوق بشر، منزلت عقل، ارزش علم و ... پرداخته اند، اما تمرکز این مقاله بر تحلیل ابعاد یک موضوع خاص و مورد نیاز ضروری بشر معاصر و آینده، یعنی «جامعه آرمانی از منظر قرآن» استوار است. مهم ترین ویژگی های به دست آمده از آموزه های قرآن و عترت در این باره عبارتند از: عقل گرایی، برپایی عدل، حاکمیت امام، احسان، گسترش دانش، شکوفایی اقتصادی
خلاصه ماشینی:
البتـه اصـطلاح مدینۀ فاضله یا جامعۀ آرمانی در قرآن یا متون روایی وجود ندارد، بلکه ریشه در تعـالیم انبیـا دارد و مجموعۀ آیات و روایاتی که دربارة اهداف و کیفیت زندگی مطلوب بشری سخن میگویـد، مـا را بـه این سمت و سو هدایت میکند.
التزام بـه آموزه های وحیانی قرآن و عترت چون ناظر به فطرت انسانی نیز هست ، نه تنها به دلیل تعبـد، بلکـه به دلیل عقل ، تضمین کنندة سعادت دنیا و آخرت است .
آیۀالله معرفت (ره ) می فرمایند: «در این جامعه ، هدف ، رشد و تکامل نوع انسانی است تا افراد هر چه بهتر زندگی کنند، به نحو احسن به حقوق حقه و طبیعی خود دست یابند و از مواهـب طبیعـت که خداوند در اختیار بشر گذارده ، به گونۀ شایسته و بایسته بهرمند گردنـد» (معرفـت ، ١٣٧٨: ١٢).
» (النحل / ٩٧) آموزه های قرآن و عترت ناظر به رشد و تعالی بشر در همۀ ابعاد بـرای نیـل بـه هـدف آفـرینش انسان است .
٢ـ آرمانشهر امری دست نیافتنی و در زمرة آرزوها تلقی نمی شود، بلکه جامعـه ای اسـت کـه تعـالیم قرآن و عترت و سیرة عملی اهل بیت (ع ) که متصل به سرچشـمۀ آفـرینش انسـان و جهـان اسـت ، خصوصیات آن جامعۀ آرمانی را برای بشر تبیین کرده اند و هرگاه بشر پایبند به اصـول و ارزش هـای آن بوده ، طعم شیرین آن را درک کرده است .
نتیجه گیری آموزه های قرآن کریم ناظر به جامعۀ آرمانی که در ابعاد عقل گرایی، برپایی عدل ، حاکمیت امـام ، احسان ، گسترش دانش و شکوفایی اقتصادی در این مقاله به اختصار بـه آنهـا اشـاره شـد، در زمـرة آرزوهای دست نیافتنی و ناکجا آباد نیست .