چکیده:
علم فراروان شناسی ازتوانمندیهای فراطبیعی انسان که فراهنجار هم نامیده میشود، بحث میکند.دو گونه عمدة این قابلیت ها، ذهنی و فیزیکی است . دو نگرش عمده نیز دربارة توجیه پدیده های فراروانی وجود دارد: به عقیدة گروهی، این رخدادهای عینی،معلول علل طبیعی است ؛ولی به دلایلی آن علل ناشناخته اند؛عواملی مانند ضعف ابزار آزمایش ، بینش ناظر، وسعت و کنترل ناپذیری داده ها باعث شده است تا هنوز نظر قطعی مورد قبول اهل علم ، دربارة آنها صادر نشود. گروهی دیگر رخدادهای فراروانی را معلول عللی غیرطبیعی یا اختلالات روانی خوانده اند. آنچه انکارناپذیر است ،وجود این رخدادهای نامتعارف در زندگی بشری است . این نوشتار با نگاهی گذرا به پیشینهعلم فراروان شناسی که امروزه به «شبه علم »تقلیل یافته است ، با طرح و نقد دیدگاه های گوناگون ، به بررسی تحقیق پذیری داده های این علم با دو رویکرد تجربی وفلسفی پرداخته است .
خلاصه ماشینی:
دو نگرش عمده نیز دربارة توجیه پدیده های فراروانی وجود دارد: به عقیدة گروهی، این رخدادهای عینی،معلول علل طبیعی است ؛ولی به دلایلی آن علل ناشناخته اند؛عواملی مانند ضعف ابزار آزمایش ، بینش ناظر، وسعت و کنترل ناپذیری داده ها باعث شده است تا هنوز نظر قطعی مورد قبول اهل علم ، دربارة آنها صادر نشود.
٢. بررسی امور فراطبیعی - فراهنجار کلیه پدیده هایی که درحوزة علوم تجربی ، توضیحی برای آنها ارائه نشده وتوجیه و توضیح آنها ورای مرزهای تجربه است ، فراهنجار نام گرفته است ؛ولی به کارگیری این واژه به معنای محال بودن توضیح علمی برای آن یا اینکه توضیح نهایی حتما باید غیرمادی باشد، نیست .
علت اینکه داده های فراروانی را فراهنجار خوانده اند، چیست ؟ چه چیزی هنجار (Normal) است و چه چیزی ناهنجار (Abnormal) یا فراهنجار (Paranormal)؟ مشکل اساسی فراروان شناسی این است که صرفا به دلیل اینکه در حوزة امور هنجار- در عرف اهل علم تجربی -جایی پیدا نکرده است ، پس به دو دلیل به ناچار باید در حیطه فراهنجار قرار گیرد: ١.
این تحقیقات نشان میدهد که برخی از محرک های حسی ممکن است از راه دستگاه پردازش مغز-بدون آنکه شخص هیچ گونه احساس هشیارانه ای نسبت به آن داشته باشد-ثبت شود که اصطلاحا آن را «ادراک زیرآستانه ای » (Stimuli Subliminal) یا ناهشیار (Unconsciousness)می نامند.
با توجه به دیدگاه دانشمندان ،عرصه علوم به نبود یقین قطعی در امور تجربی، چنین به نظر میرسد که در دیدگاه های جانبدارانه اهل علم ، میان علم گرایی و تجربی -علمی بودن یک نظریه ، اختلاطی پیش آمده است .