چکیده:
«درد و رنج»، یکی از وجوه تراژیک زندگی، در کنار مرگ، تنهایی، آزادی و گناه از مسائلی است که هر انسانی در زندگی با آن روبهروست. این مسئله در هنر و ادبیات بهویژه ادبیات زنانه بهگونهای بازتاب دارد که بررسی و تحلیل آن، نیازمند تحقیقی وسیع و جامع است. ازسوییدیگر، مقایسه ادبیات ملتهای مختلف اعم از تطبیق انواع ادبی یا تطبیق آثار دو ماتن اعم از مؤلف یا شاعر، بیش از هرچیز میتواند به کشف نقاط مشترک اندیشههای بشر کمک کند و از سرچشمة جریانهای فکری و هنری ادبیات ملتها پرده بردارد. موضوع این جستار، بررسی اشعار دو شاعرة تأثیرگذار معاصر یعنی فروغ فرخزاد و غادهالسمان از دو ملیت مختلف (ایران و عرب)، با توجه به ماهیت، مفهوم و مصادیق مختلف درد و رنج و با تأکید بر مسئلة وجودشناسی درد و رنج است. این مقاله به بررسی «درد و رنج» در نگاه این دو شاعر زن معاصر در ساحت (محور)های چهارگانه «ماهیتشناسی»، «وجودشناسی»، «غایتشناسی» و «وظیفهشناسی درد و رنج» پرداخته و علل، انواع و راههای گریز از «درد و رنج» را در ساحت وجودشناسی، تحلیل کرده است.
خلاصه ماشینی:
موضوع این جستار، بررسی اشعار دو شاعرة تأثیرگذار معاصر یعنی فروغ فرخزاد و غادهالسمان از دو ملیت مختلف (ایران و عرب)، با توجه به ماهیت، مفهوم و مصادیق مختلف درد و رنج و با تأکید بر مسئلة وجودشناسی درد و رنج است.
بهبیانیدیگر، شاید پرداختن به شباهتها و تفاوتهای اشعار فروغ و غاده، دلایلی ازایندست که هر دو زن و معاصر هستند، کافی باشد؛ اما عناصر مشترک دیگری نیز وجود دارد که مقایسة این دو شاعر را در حوزه یکی از تراژدیترین مباحث حیات انسانی یعنی «درد و رنج» اجتنابناپذیر میکند.
برای نمونه، فروغ در بیان این نوع ماهیت درد به روانشانسی درد و تفاوت در مقام «بودن» و «داشتن» نیز توجه کرده و ذات درد و رنج را از مقولة «بودن» دانسته (فرخزاد،1383: 288)؛ و به همین دلیل به مرگ نیز اندیشیده است.
2. وجودشناسی درد و رنج یکی از مهمترین مباحث در معرفتشناسی مفهوم درد و رنج و البته از نظر تقدم بحث بعد از ماهیتشناسی و معنای درد و رنج، مسئله وجودشناسی درد و رنج است؛ که فروغ و غاده در مقام بیان و تفسیر و فلسفة وجودی آن، ضمن اهتمام به ابعاد زیباشناختی مفاهیم، به ابعاد و هستی انسانی و اجتماعی این مسئله توجه کردهاند.
امید به آینده در قالب وصال به معشوق و امید به خداوند (باورهای دینی) از دیدگاه فروغ (فرخزاد، 1383: 90، 253)؛ و بازگشت به وطن، علاوه بر عشق از نگاه غاده (السمان، 1387د: 91) از دیگر راههای رهایی از درد و رنج است.