چکیده:
بارش های سنگین به دلیل نقشی که در رخداد سیلاب های بزرگ دارند، از جمله عوامل موجد بحران محسوب می شوند. حوضه آبی بهشت آباد در سال های اخیر با بحران طبیعی سیلاب روبه رو بوده ، به نحوی که فراوانی و مقدار دبی های حد همواره در دوره ٢٧ ساله (٨٩-١٣٦٣)، دارای روند افزایشی می باشند. به منظور بررسی مکانیسم بارش های سیل زای حوضه آبی بهشت آباد، شرایط دینامیکی و همدیدی بارش موجد سیلاب مورخ ١٣٨٤/١١/٢١ با دبی لحظه ای( m٣) ٦٠٥ به عنوان نمونه در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. داده های مورد استفاده ، شامل مقادیر دبی ساعتی ایستگاه بهشت آباد، باران سنج های ثبات ایستگاه های شهرکرد، بروجن ، فارسان و اردل و داده های همدید از سایت NCAR بوده که با روش محیطی –گردشی مورد تحلیل قرار گرفته اند. بر اساس محاسبات صورت گرفته ، شاخص های برادباری و راکلیف در منطقه با مقادیر ٢/١٥- و ٣٣/٦٧ نشان دهنده مهیا بودن شرایط همدید جهت ریزش بارش های شدید درحوضه است . علاوه بر آن تحلیل همدید تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال نشان داد که این شرایط با گسترش پرارتفاع اقیانوس اطلس - اروپا به سمت قطب ، جابه جای تاوه قطبی به سمت عرض های پایین ، قرار گیری ایران در معرض وزش تاوایی مثبت هماهنگ بوده و همین جورشدگی عوامل ریزش بارش های سنگین و رخداد سیلاب در سطح حوضه بهشت آباد را فراهم می نماید.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر آن تحلیل همدید تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال نشان داد که این شرایط با گسترش پرارتفاع اقیانوس اطلس - اروپا به سمت قطب ، جابه جای تاوه قطبی به سمت عرض های پایین ، قرار گیری ایران در معرض وزش تاوایی مثبت هماهنگ بوده و همین جورشدگی عوامل ریزش بارش های سنگین و رخداد سیلاب در سطح حوضه بهشت آباد را فراهم می نماید.
برای تعیین نمایه قائم شرایط رخداد بارش سنگین مقادیر افت محیطی دما، میزان فشار، نقطه شبنم ، دمای بالقوه خشک و دمای بالقوه تر با استفاده از روابط زیر برآورد گردیده ، سپس به کمک شاخص های دینامیکی برادباری و راکلیف میزان پایداری و ناپداری جو و احتمال رخداد رگبار و تندر مشخص شده است .
در چارچوب روش تحقیق ارائه شده و هدف پژوهش ، در ابتدا مشخصات ترمودینامیکی بارش های موجد سیلاب منتخب حوضه متناسب با شاخص های مانند فشار توده هوا در سطح حوضه ،دمای توده هوا، دمای نقطه شبنم ، دمـای بالقوه تر،پایه ابر فرارفتی،شاخص راکلیف ،شاخص برادباری و شدت بارش در طی ساعات قبل از شروع بارش تا روز حداکثر دبی لحظه ای سیلاب و در ادامه تحلیل شرایط همدید سیلاب بر اساس روابط و داده های جوی تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال ارائه شده ، در بخش روش تحقیق (معادلات شماره ١ الی ٦) محاسبه گردیده است .