چکیده:
فهم معانی دستوری واژگان قرآن بر اساس نحو سنّتی عربی دارای کاستیهایی است که زبان شناسی جدید با رویکرد علمی به زبان، برخی از این کاستیها را جبران مینماید. در زبانشناسی جدید مکاتب متعددی وجود دارد. یکی از این مکاتب، مکتب چامسکی و زبانشناسی زایشی ـ گشتاری او است که در فهم معانی ساختاری واژگان قرآن بسیار راه گشاست.
این مقاله در ابتدا به بیان دستور گشتاری ـ زایشی میپردازد، آن گاه این دستور را در فهم معانی «انّ» در ابتدای آیات قرآن کریم بهکار میگیرد و در نتیجه مشخّص خواهد شد واژه «انّ» در ابتدای آیات همیشه تاکیدی نیست، بلکه گاهی صرفا زبانی است و از ترجمه کردن آن در سایر زبانها باید خودداری کرد.
خلاصه ماشینی:
"تأثیر إن تأکیدی بر جمله در بیشتر کتب نحوی به ناسخ بودن إن و اعراب اسم و خبر آن ، تقدیم و تأخیر اسم و خبر و معمول آن ، موارد جوازی و وجوبی کسر و فتح همزه در "إن"، جمع بین کان و إن، مخفف شدن و داخل شدن ما بر آن، تخفیف إن و اینکه این واژه برای تأکید است توجه شده است.
علاوه بر وجه برتری که برای زیر ساخت سوم بیان شد وجود ضمیرهای جمع در جمله "فلهم أجرهم عند ربهم" در این جمله زیرساختی توجیهپذیرتر است چرا که این جمله در این زیرساخت خبر إن خواهد بود که جمع است اما در صورتی که در جواب شرط قرار گیرد (زیرساخت دوم) مجبوریم این ضمیرها را به صورت مفرد ترجمه کنیم.
این جمله برای مخاطبی که به طور معمول منتظر علی است از نظر معنایی کفایت میکند اما اگر مخاطب در آمدن علی دچار تردید شده باشد یا آمدن او را انکار کند در این صورت باید جمله را با یکی از قیدهای تأکید یا با تکیه صوتی بر "آمد" مورد تأکید قرار داد.
برای مثال به آیات زیرتوجه کنید: «و لله جنود السماوات و الأرض و کان الله عزیزا حکیما- إنا أرسلناک شاهدا و مبشرا و نذیرا» (الفتح: 8 - 7) مسند در این جمله "أرسلناک" میباشد و طبعا تأکید بر آن ضرورتی ندارد چرا که مخاطب در این آیه شخص پیامبر(ص) است و دیگر ضرورت ندارد که به ایشان خطاب شود "تو را قطعا فرستادهایم" به ویژه که قطعا این سوره اولین سورهای نیست که بر ایشان نازل شده است و این اولین بار نیست که پیامبر(ص) از طریق وحی مورد خطاب قرار گرفتهاند."