چکیده:
اگرچه روسیه و ناتو در سالهای پس از جنگ سرد در زمینههایی همچون تروریسم، مسئله افغانستان، سلاحهای کشتارجمعی و راهزنی دریایی همکاریهایی با همدیگر داشتهاند، اما از سوی دیگر، افزایش منافع اختلافزا ناشی از چالشهایی مانند سپر دفاع موشکی، گسترش ناتو به شرق و جهانیشدن فعالیتهای ناتو نقش تعیینکنندهای را در روابط این دو بازیگر ایفا میکند. تلاش برای دستیابی به توازن راهبردی از سوی روسیه با هدف احیای نظام دوقطبی و جستجوی برتری راهبردی از سوی ناتو برای حفظ هژمونی غرب به رهبری آمریکا، بازی با حاصل جمع صفر را برای دو طرف تداعی میکند که هرگونه همکاری راهبردی در این مسایل را تحت تأثیرخود قرار داده است. بنابراین، روسیه در زمینه همکاری در این حوزهها کاملا به ناتو بیاعتماد بوده و تلاش خواهد کرد ترتیبات امنیتی را با محوریت خود و در چارچوب سازمان همکاری شانگهای، پیمان امنیت دستهجمعی و متحدانی چون چین مدیریت کند تا از این راه، ضمن جلوگیری از نفوذ ناتو و ایالات متحده در اوراسیا و آسیای مرکزی به توازن راهبردی با مجموعه غرب و ناتو دست یابد.
This article is intended to assess the Capacity and Trade Potential between Iran and Azerbaijan Republic by using 4 indices of Drysdale، Cosine، Trade Potential and Revealed Comparative Advantage (RCA) for the period of 2003-2007. The estimation of Iran’s export potential for exporting to Azerbaijan Republic during the period of 2003-2007 shows that Iran’s export potential maximum to Azerbaijan Republic annual amount of $886 millions. The most part of the Iran’s used export potential to Azerbaijan Republic (only 19.7%). According to Drysdale Index calculation، between lran and Azerbaijan Republic for the period of 2003-2007 had the lowest degree of trade complementarity. This index had been faced with some fluctuations during the period. Cosines Index for Iran’s export and Azerbaijan Republic’s import also indicates that this country the potential for trade cooperation with Iran has the least one. Cosines Index for Iran’s import and EU’s export also shows that trade cooperation with Iran and Azerbaijan has the lowest one. The findings show that Azerbaijan Republic and Iran have totally about 789 items of goods for export according to the “RCA” index. Among the 789 “RCA” items، 653 items (83%) belong to Iran and only 136 items (17%) belong to Azerbaijan.
خلاصه ماشینی:
"اگر چه در فضای جدید پس از جنگ سرد روزنههای امید برای بهبود و گسترش روابط روسیه و ناتو به وجود آمد، اما در این دوره نیز ما شاهد بروز بحرانهای متعددی میان این دو بازیگر هستیم که بهصورت کلی از گسترش ناتو به شرق، جنگ کوزوو (1998)، حمایت غرب از انقلابهای رنگی و طرح استقرار سپر دفاع موشکی ریشه گرفته است.
تعامل و تقابل راهبردی (مانند سپر دفاع موشکی و گسترش ناتو به شرق) موضوعی همیشگی در روابط آمریکا با روسیه و بهدنبال آن روسیه با ناتو بوده و چانهزنی بر سر چگونگی تنظیم مسایل در این حوزه نه تنها بخش مهمی از روابط دوجانبه آنها را به خود اختصاص داده، بلکه در بسیاری از موارد سایر کشورها را نیز خواسته یا ناخواسته درگیر کرده است.
نتیجه اگرچه از یکسو، روسیه در فضای پس از جنگ سرد و بهویژه در دوران ریاست جمهوری پوتین و مدودیف رویکرد عملگرایی، تقابل نداشتن و وابستگی متقابل را در دستور کار سیاست خارجی خود قرار داد و از سوی دیگر، ناتو نیز با تغییر رویکرد از ایده دفاع دستهجمعی به امنیت دستهجمعی فلسفه وجود خود را حفظ کرد؛ اما همچنان واقعگرایی آنهم از نوع تهاجمیاش در دستور کار دو طرف در زمینه مسایل راهبردی (مانند سپر دفاع موشکی و گسترش ناتو به شرق) قرار دارد.
اما آنچه که اهمیت زیادی دارد، مسایل راهبردی است و روسیه این مسایل راهبردی میان خود و ناتو را بازی با حاصل جمع صفر تعریف میکند که باخت در آن برای روسیه تهدید ژئوپلیتیکی، تهدید امنیتی و تضعیف توان تأثیرگذاری این کشور در ترتیبات آینده نظام بینالملل و افزایش نقش هژمونی ایالات متحده در منطقه اوراسیا را بهدنبال خواهد داشت."