چکیده:
گرایش به عرفان یکی از پرجاذبهترین گرایشات معنوی است که در میان ادیان الهی از جایگاه
خاصی برخوردار است، بهطوری که میتوان گفت: معرفةالله در رأس اهداف تبلیغی پیامبران بوده
است.
از سوی دیگر، جاذبههای عرفانی همچون سایر گرایشات پاک و مقدس، از طرف برخی
عارفنمایان مورد بهرهبرداری ناصحیح قرار گرفته است که گوشهگیری و عزلت و بیتفاوتی در
مقابل مسائل اجتماعی و سیاسی و ظلمپذیری از جمله آنهاست.
مقاله حاضر به بیان شاخصههای عرفان امام خمینی (ره) پرداخته است. نویسنده عجینشدن
عرفان امام با معارف اهل بیت علیهمالسلام و حضور در متن جامعه و سیاست و پیوند با حماسه و احساس
و دوری جستن از تقیدهای بیجا و تکلفآمیز را از ویژگیهای عرفان آن پیر سفرکرده دانسته
است.
خلاصه ماشینی:
"جمع بین شریعت و طریقت امام خمینی قدسسره از عارفانی است که جدایی بین این دو را هلاکت میداند و بیاعتنایی به ظواهر شریعت را تا انتهای سلوک که جدایی از نشئه ملکی و دنیایی است، جایز نمیشمرد، بلکه خود به عنوان فقیهی صاحب نظر و صاحب فتوا، تحیر و سرگردانی را از مقلدان رفع کرده، راه عملی سلوک را که توجه به واجبات الهی و مستحبات و ترک محرمات و مکروهات است، فراروی آنان قرار داد.
جامعهگرایی عرفان امام بسیاری از عارفان بر این باورند که عارف باید اهل عزلت و گوشهگیری باشد و از این طریق جامعه را هدایت کند و آنان را با معارف الهی و شهودی سیراب نماید و عدهای بر این باور بودند که حضور عارفان در صحنه سیاست و اداره امور جامعه، با شأن و منزلت آنان سازگاری ندارد، لذا همواره تا آخر عمر خود عزلت را بر چنین حضوری ترجیح میدادند و آن را لازم میدانستند.
امام قدسسره برخلاف عرفای دیگر که ورود در دنیای سیاست و حضور در متن جامعه را، برای هدایت و تدبیر عموم، با منزلت و شأن عرفانی عارفان سازگار نمییافتند، این حضور را لازم میدانستند، زیرا معتقد بودند در دنیای سیاست، باید آن شوق و انگیزه و عشق و محبت در تمام مراحل اصلاح جامعه حضور یابد و چون توده مردم از ظرفیتهای گوناگونی برخوردار هستند، باید آن را تنزل داده تا هر کس به اندازه سعه وجودی و قابلیت خود از آن حقایق برخوردار شود."