چکیده:
پیوند و هم گرایی سیاست های جنایی با سیاست های توسعه ای در عرصه ی پیشگیری و تدابیر کنشی، از اهمیت خاصی برخوردار است. در این میان توسعه ی فرهنگی با تقویت ساخت ارزشی جامعه، انتخاب های کارآمد و اثربخشی را برای سیاست گذاران جنایی فراهم آورده و آن ها را در مبارزه و کنترل پدیده ی جرم - انحراف یاری می رساند. با توجه به اهمیت فرهنگ در جامعه ی ایران و نقش سیاست ورزان فرهنگی در افکار و رفتار شهروندان، می توان از مولفه های گوناگون این شاخص توسعه ای بهره مند شده و کنش های سیاست های جنایی را از این دیدگاه مورد توجه قرار داد. در این مقاله، با محوریت سه شاخص سبک زندگی، سرمایه ی اجتماعی (فرهنگ تعهد اجتماعی) و فرهنگ قانون مداری به این مسئله پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
اساساً فرهنگ يکي از مهم ترين عوامـل تحقـق توسـعه اسـت و از ايـن رو، 1- Report of the Twelfth United Nations Congress on Crime Prevention and Criminal Justice, Salvador, 2010 پيش گيري مبتني بر توسعه ي فرهنگي / ١٤٩ توسعه ي فرهنگي، هم يکي از پيش شرط هاي بنيادي تحقق توسـعه و هـم يکـي از آرمـان هـاي بنيادي توسعه در هر جامعه است ؛ پيشـرفت و ترقـي همـه ي ملـت هـا جـدا از نـوع حکومـت و ساختارهاي سياسي، رابطه ي مستقيمي با نوع فرهنـگ ، ويژگـي فـردي و گروهـي مـردم دارد.
براي نمونه ، اگر راهبردهاي پيشـگيري اجتمـاعي ماننـد ارتقـاي سـطح اشتغال ، درآمد خـوب و يـا از طراحـي محيطـي قابـل قبـول در جهـت پيشـگيري جامعـه مـدار برخوردار باشد ولي در آن جامعه فرهنگ دروغ رواج داشته و جزئي از سـبک زنـدگي آنـان باشد، آيا آن چنان که بايد، به ريشه هاي جرم توجه نموده ايم ؟ به نظر ميرسد سبک و شيوه ي زندگي شهروندان در عرصـه هـاي شخصـي و اجتمـاعي، در زمينه سازيِ برخي از ناهنجاريهاي اجتماعي و بـه تبـع سياسـت هـاي کنترلـيِ آن ، اثرگـذار باشد.
بنابراين در سياست جنايي مشارکتي، تنها قوه قضاييه مسئول مبارزه با جرايم نيست ، بلکـه نهادهاي اجرايي و اداري، سازمان ها و مراجـع اجتمـاعيِ غيردولتـي و يکايـک افـراد جامعـه و حتي بزه ديدگان نيز در اين فرايند سهيم اند (ميرخليلي، ١٣٩١: ٢٤)؛ زيرا مشـارکت مـردم در امـور اجتماعي يکي از شاخصه هاي مهم توسـعه ي اجتمـاعي اسـت و تـدوين يـک سياسـت جنـايي مبتني بر مشارکت همه ي قشرها و اجتماع ها و گروه ها، افزون بر کارايي بهتر، هزينه ي کم تـري نيز بر جامعه تحميل خواهد کرد.