چکیده:
کوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف آن بوده است که حداکثر نتیجه را با کمترین امکانات و عوامل موجود به دست آورد. این تمایل را می توان دستیابی به کارایی و بهره-وری بالاتر نامید. هدف مطالعه حاضر رتبه بندی واحدهای زراعی منطقه سیستان با استفاده از رهیافت ترکیبی تحلیل پوششی داده ها و فرایند تحلیل سلسله مراتبی است. داده های مورد استفاده در این مطالعه شامل 15 واحد زراعی بوده که در سال زراعی 89-90 جمع آوری شده است. به منظور رتبه بندی این واحدها، ابتدا کارایی زوجی (دوبه دو) هر یک از آن ها محاسبه و سپس ماتریس فرایند سلسله مراتبی از مقایسات زوجی هر یک از مقادیر کارایی واحدها تشکیل شد و نهایتا رتبه بندی واحد های زراعی انجام گرفت. نتایج رتبه بندی بر اساس کارایی نشان داد که مزرعه 1، 13 و 15 با مقدار کارایی فنی 1 بالاترین رتبه و مزرعه 14 با مقدار 213/0 پایین ترین رتبه را دارد. نتایج رتبه بندی بر اساس تحلیل سلسله مراتبی حاکی از آن بود که مزرعه 1 با وزن 09/0 اولین رتبه، و مزرعه 12 با وزن 046/0 آخرین رتبه را بین مزارع به لحاظ کارایی دارند. بر اساس یافته ها، روش DEA رتبه بندی کاملی را از واحدهای زراعی ارائه نداده و صرفا رتبه بندی را به صورت دو گروه کارا و ناکارا انجام داده است. لذا رتبه بندی کامل مستلزم اندازه گیری بهره وری نسبی و مقایسه واحدها از نظر برخی جنبه های کاربردی نظیر روش تحلیل سلسله مراتبی است که به کنترل مجدد داده ها و ستانده ها اقدام و از صحت آن اطمینان حاصل می کند.
خلاصه ماشینی:
رتبه بندی واحدهای زراعی با استفاده از رهیافت تحلیل پوششی داده ها(DEA)و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مطالعه موردی منطقه سیستان علیرضا سرگزی ١ ٢ 1 ، هیمن نادر٣ ، محمود صبوحی تاریخ دریافت : ١٣٩١/٥/٢ تاریخ پذیرش : ١٣٩٢/١/٢٦ چکیده کوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف آن بوده است که حداکثر نتیجه را با کمترین امکانات و عوامل موجود به دست آورد.
در مورد کارایی واحدهای زراعی مطالعات بسیاری در ایران و خارج انجام شده است کـه از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: فرید و همکاران (١٣٨٩) با استفاده از تلفیق سـه رویکـرد تحلیـل پوششـی داده هـا١، سلسـله مراتبی ٢و تاپسـیس فـازی٣، شـعب بـورس اوراق بهـادار در ایـران را از نظـر کـارایی ارزیـابی و رتبه بندی کردند.
مطالعـۀ حاضـر، بـه منظور اولویت بندی برخی از مزارع منطقه سیستان بر اساس کارایی آن ها، از ترکیب روش های تحلیل پوششی داده ها و تحلیل سلسله مراتبی برای ١٥ مزرعه استفاده شد.
مقایسـات زوجی به منظور تعیین اهمیت یا ارجحیت نسبی بین معیارها و هـر معیـار بـین گزینـه هـا صـورت میگیرد (٢٠٠٣ ,Hung nd Miller)، به بیانی دیگر روش AHP بـرای فرمولـه کـردن مسـائل تصمیم گیری در حالتی به کار میرود کـه انتخـاب هـا محـدود و معیارهـای زیـادی جهـت ایـن انتخاب ها موجود باشد و همچنین مسائل پیچیده را بتوان به صورت سلسـله مراتبـی تجزیـه و بـه طور جداگانه بررسی کرد (٢٠٠٩,Co).
برخی شاخص های نمونۀ مورد مطالعه (به تصویر صفحه مراجعه شود ) در جدول ٢، نتایج حاصل از ارزیابی کارایی در قالب ماتریس به منظور اولویت بندی واحدهای تولیدی با استفاده از روش AHP نشان داده شده است .