چکیده:
محلهها از عناصر مهم و موثر تشکیل دهنده حیات اجتماعی شهری هستند. در گذشته، نقش و کارکرد محلات، موجب میشد که افراد ساکن، پیوندهای اجتماعی بیشتری نسبت به امروز داشته باشند. در نظریهها و رویکردهای مختلف مرتبط با توسعه محله ای نوین، اهمیت مشارکت اهالی محله، در قالب الگوهای برنامه ریزی فرآیندگرا و تعامل محور، مورد تاکید قرار گرفته است. برنامه ریزی اجتماعات محلی با تاکید بر دیدگاه پایین به بالا بر توانمندسازی، افزایش سرمایههای اجتماعی و مشارکت جمعی ساکنین محلات تاکید دارد. در این راستا برنامه ریزی محله محور نیز برگردهم آوردن گروههای مختلف موثر ویا ذی نفع در چرخه نوسازی شهری و توجه به نیازها و خواستههای همگانی در تهیه طرحها و برنامهها تاکید دارد. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد برنامه ریزی محله محور با حفظ و احیای ارزشهای محله ای و پیوندهای اجتماعی، ارتقاء عملکردی و افزایش کارایی محله سنگلج را دنبال نموده است. برای سنجش ارتباط و همبستگی بین سرمایه اجتماعی و مشارکت، بعنوان مولفههای اصلی رویکرد برنامه ریزی محله محور در محله سنگلج از طریق پیمایش میدانی و روشهای تحلیل آماری، با شاخص سازی و تدوین گویههایی، به بررسی میزان ارتباط بین دو متغیر سرمایه اجتماعی و مشارکت محلی پرداخته شده است. نتایج تکنیک آماری همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین متغیر تمایل به مشارکت و شاخصهای سرمایه اجتماعی (شامل هنجار، امنیت، انسجام و اعتماد) با میزان همبستگی 0.396 رابطه معنادار مثبتی وجود دارد به عبارت مشخص با افزایش سرمایه اجتماعی در محله، میزان مشارکت خانوارها در طرحهای بهسازی محله نیز افزایش خواهد یافت. آزمون رگرسیون نشان داد که حدود 16 درصد از واریانس متغیر وابسته تمایل به مشارکت شهروندان، توسط چهار شاخص مستقل اعتماد، هنجار، امنیت و انسجام قابل پیش بینی است.تحلیلهای ترکیبی نیز نشان می دهد با تقویت شبکههای اجتماعی (در قالب گروهها و اجتماعات محلی) و ایجاد زمینهها و بسترهای لازم برای برقراری ارتباط میان ساکنین محله در روند تهیه طرحهای توسعه محله ای و در جریان هرگونه مداخله در بافت، میتوان به بهبود و ارتقای سطح عملکرد محله ای، تعاملات و روابط مناسب اجتماعی میان ساکنین محله سنگلج نائل آمد.
خلاصه ماشینی:
"بررسی نظریهها و رویکردهای مختلف مرتبط با توسعه محله ای در طول صد سال اخیر به نحو کاملی حکایت از تفوق فرهنگ اجتماعی محله بر دیگر جنبههای آن دارد بطوریکه به جای توجه صرف چند متخصص، بر نیازها و طراحی کالبدی محله، برنامهریزی فرآیندگرا، تعامل محور و گام به گام مورد تاکید قرار گرفته است و نگاه برنامه ریزی و مدیریت از پایین به بالا، مبتنی بر توانمندسازی، تاکید بر منابع انسانی و سرمایههای اجتماعی و مشارکت جمعی ساکنین محلات است.
(ماخذ: تحلیلهای آماری بر روی دادههای بدست آمده از برداشتهای میدانی( نگارندگان) نتایج آزمون همبستگی نشان می دهد که بین متغیر وابسته تمایل به مشارکت ساکنین در طرحهای توسعه محلی و متغیر مستقل میزان سرمایه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد ( سطح معنا داری برابر 0.
33 بدست آمد که بر اساس تحلیل رگرسیونی، میزان تاثیرپذیری مشارکت از سرمایه اجتماعی 16 درصد در سنگلج می باشد؛ بدین معنی که در صورت افزایش سرمایههای اجتماعی محلی، میزان تمایل ساکنین به مشارکت 16 درصد نیز رشد خواهد داشت که با توجه به میانگین پایه تمایل به مشارکت عددی امیدوارکننده محسوب می شود و بیانگر استقبال اهالی محله سنگلج برای مشارکت با سازمانها و نهادهای مسوول تهیه و اجرای طرحهای بهسازی و ارتقای کیفی بافت محله می باشد و زمینه خوبی برای محقق شدن برنامه ریزی محله محوراست."