چکیده:
از مباحث فقهی ـ اقتصادی، مسئله رابطه کسب درآمد با کار است. پرسش این است که آیا «کار» تنها منشا کسب درآمد و ثروت از دیدگاه اسلام است یا یکی از منشاهای آن؟ در صورتی که کار منشا منحصر باشد، چه نوع کاری و با چه شرایطی؟ آیا این قاعده ـ در صورت اثبات ـ مربوط به مرحله توزیع قبل از تولید است یا تعمیم دارد و مرحله توزیع پس از تولید را نیز شامل می شود؟ برخی اندیشمندان «کار» را تنها منشا کسب درآمد و ثروت می دانند و در مقابل، برخی با بیان نمونه هایی دیدگاه فوق را نقض کرده اند. این جستار نشان می دهد در مرحله توزیع قبل از تولید، کار با شرایط خاصی، تنها منشا کسب درآمد و تملک ثروت های طبیعی است و در مرحله توزیع پس از تولید، افزون بر کار، آثار و نتایج ملک نیز در محدوده ضوابط، منشا کسب درآمد است و بدین ترتیب، صحت کسب درآمد از راه اجاره و مانند آن توجیه می شود. همچنین، عنصر «نیاز» نیز برای کسی که توان یا فرصت کار را ندارد، منشا بهره گیری از ثروت ها و نعمت ها به شمار می رود.
The relationship between generating income and “work” is of an economic-Islamic jurisprudential matter. Is only “work” the origination of creating income and wealth from the point of view of Islam or one of its originations? If “work” is the exclusive origination، what kind of “work” and with what clauses are? Is this principle، if it is proved، concerned with the stage of distribution before production or is generalized and also includes the stage of distribution after production? Some of scholars (thinkers) emphasize on the exclusivity of “work” as an origination of making income and wealth and the opposite with presenting samples have contradicted the principle. This note shows that in the stage of distribution before production، “work” with particular circumstances is the only generation of creating income and possessing natural wealth and in the stage of distribution after production، beside “work”، consequences and results of possession in the limitation of regulations are the origination of making income and therefore the validity of creating income from leasing is justified. Also the factor of need for those who are not able or opportunity to work is the origination of taking advantage of wealth and favors of Almighty Allah.
خلاصه ماشینی:
"سؤال اصلی این است که آیا «کار» تنها منشأ کسب درآمد و ثروت از دیدگاه اسلام است یا یکی از منشأهای آن؟ در صورتی که کار تنها منشأ درآمد باشد، چه نوع کاری و با چه شرایطی؟ آیا این مطلب ـ در صورت اثباتـ مخصوص انتفاع و تملک منابع طبیعی ـ یعنی مربوط به مرحلۀ توزیع قبل از تولیدـ است یا تعمیم دارد و مرحلۀ توزیع پس از تولید را نیز در بر میگیرد؟ در این صورت، کسب ثروت از راههایی مانند ارث و هبه و نیز اجارۀ زمین و ابزار، چگونه توجیه خواهد شد؟ در صورت عدم انحصار کسب درآمد و ثروت به کار، مسائلی در آموزههای دینی مانند عدم جواز اجاره دادن عین به مستأجر دوم بدون انجام کار و با قیمت بیشتر چگونه تحلیل میشود؟ از سوی دیگر، چه تفاوت ماهوی بین مضاربه و ربا وجود دارد که کسب درآمد در اولی مجاز است و در دومی حرام؟ همچنین، دیدگاه مکاتب سرمایهداری و سوسیالیسم در این باره چه تفاوتی با دیدگاه اسلامی دارد؟ برخی اندیشمندان مسلمان به ویژه شهید صدر تأکید میکنند که «کار» تنها منشأ کسب درآمد و ثروت به طور عام و در مرحلۀ توزیع قبل و پس از تولید است (ر."