چکیده:
جامعه ی اسلامی، جامعه ای است ارزش مند که در آن سعادت فرد با سعادت اجتماع پیوند خورده و میان مسوولیت های اجتماعی و ایمان اسلامی ارتباطی قوی و ناگسستنی به وجود آمده است و اخلاق اجتماعی با مبانی مستحکم و ایده آل، عامل حقیقی این ارتباط می باشد؛ زیرا اخلاق با ملکات نفسانی و تزکیه ی نفس، اعمال فردی و روابط اجتماعی انسان رابطه ی عمیق داشته، مستلزم همزیستی مسالمت آمیز و تعاملات پایدار عملی و درونی است و در این مسیر توجه به مولفه های مطلوب اخلاق اجتماعی به مثابه مبانی ارزشی اخلاق و جامعه ی ایده آل اخلاقی، عامل تنظیم صحیح این همزیستی ها و تعاملات می باشد. علامه طباطبایی و شهید مطهری از جمله اندیشمندانی هستند که در تفکرات و نظریات اخلاقی خویش به تبیین همه جانبه¬ی
مولفه های مطلوب اجتماعی پرداخته اند. سعی نگارنده در این مقاله آن است که به بررسی مهم ترین این مولفه ها از منظر ایشان پرداخته و به اختصار تقدیم مخاطبین بزرگوار نماید.
خلاصه ماشینی:
"علامه طباطبایی( و شهید مطهری( از جمله اندیشمندان دوران معاصر هستند که به تصریح خودشان، سرنوشت افراد جامعه به یکدیگر را وابسته دانسته و معتقدند صلاح و فساد اجتماع در رفتار اعضای آن تأثیرگذار است و بدین جهت التفات جدی به مؤلفههای اجتماعی اخلاق با سیر و رویکرد مطلوب و تلاش برای عملی و درونی نمودن آنها در محیط جامعهی اسلامی را ضروری میدانند (همان، 309 و مطهری، 1387 ، ج 2، 177)، لذا به تبیین مؤلفههای اخلاق اجتماعی و ارزشهای معنوی آنها در جای جای آثار و نظریات خود پرداختهاند.
علامه طباطبایی( انفاق را نردبانی برای تقرب انسانهای مؤمن به سرچشمهی جمال و کمال هستی، یعنی خداوند متعال دانسته و معتقد است که توجه به مرزهای اخلاقی و اسلامی این مؤلفه فضیلت مدار باعث درونی شدن هرچه بهتر ارزشهای اقتصادی اسلام در نهاد هنجاری افراد و تضمین پایداری کرامت و امنیت آنان میگردد و این امر لازمه التفات به برخی راهکارهای عملی است: 1 ) گسترش روحیهی عزت نفس به جای ذلت نفس با پرهیز از ریا و منت توسط انفاق کننده؛ 2 ) مراعات اعتدال و حد وسط در انفاق به منظور جلوگیری از رذایل اخلاقی همچون افراط و تفریط، ناعدالتی، فخرفروشی و تکبر؛ 3 ) تکیه بر آگاهی و اخلاص در مسیر انفاق؛ 4 ) مشروع و حلال بودن و پاک بودن مال مورد انفاق؛ 5 ) مراعات امنیت و حریم حیثیتی انسانها و گسترش هنجارهای اجتماعی و اسلامی در عمل به این مؤلفهی مطلوب اخلاقی (طباطبایی، 1381 ، ج 4 ، 324ـ323 ؛ ج 15 ، 333ـ332 ؛ مطهری، 1376 ، 234ـ231)."