چکیده:
دین به منزلة پدیدهای پویا، مهمترین رکن هویت فرهنگی در جامعة درحال گذار ایران است و نقش مهمی در شکلدهی به هویت جوانان دارد. فضای سایبر، ارزشهای اجتماعی را متحول ساخته است و دگرگونی گستردهای را در شیوههای شکلگیری هویت دینی افراد و گروهها به وجود آورده است. دانشجویان از گروههای مرجع کشور هستند و در دانشگاه با دسترسی به فناوریهای نوین ارتباطی مانند سایتهای اینترنتی، چت رومها، گروههای مباحثهای آنلاین و... امکان آشنایی و گسترش میدان تعاملاتی آنها فراهم میشود. این مقاله در پی بررسی تاثیرات فضای سایبر بر هویت دینی دانشجویان دانشگاه کردستان است. در این باره استدلال اصلی مقالة حاضر این است که تعامل در فضای سایبر موجب تضعیف هویت دینی دانشجویان میشود. پژوهش حاضر به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه و دربارة 400 نفر از دانشجویان دانشگاه کردستان انجام گرفته است. یافتهها حاکی از آن است که هویت دینی در تعامل با فضای سایبر تضعیف میشود و با افزایش میزان مصرف و دسترسی به اینترنت از برجستگی هویت دینی نزد دانشجویان کاسته میشود. در میان ابعاد و شاخصهای هویت دینی، فضای سایبر بیشترین تاثیر را بر ابعاد پیامدی و تجربی و کمترین تاثیر را بر بعد شناختی داشته است.
خلاصه ماشینی:
فناوری، تعامل در میدانهای چندکاربردی<FootNote No="70" Text=" Multi-User Domains"/>، فضای هوشمند<FootNote No="71" Text=" cyberspace"/>، و بزرگراههای اطلاعاتی<FootNote No="72" Text=" Information Superhighway"/> این امکان را به آموزش عالی داده است تا علاوه بر غلبه بر مکان و زمان، یافتههای خود را نیز در زمان و مکان توسعه دهد (دیولین، 2002: 69).
با لحاظ نمودن اوضاع و رویدادهای جدید، این سؤال مطرح میشود که در وضعیت کنونی احساس تعلق، تعهد و وفاداری دانشجویان کاربر اینترنت نسبت به هویت دینی چگونه است؟ تعامل در فضای سایبر چه تأثیری بر هویت دینی دانشجویان برجای میگذارد؟ مطالعات تجربی در منابع تجربی به آثار، تبعات و الزامات توسعه فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی نظیر اینترنت به مثابه یکی از ابعاد جهانیشدن فرهنگ بر هویت دینی توجه شده است.
جلیلی فیروزی (1385) در پایان نامة خود با عنوان «بازنمایی هویت دینی در فضای مجازی»، درصدد دستیابی به برخی تأثیرات اجتماعی حضور در فضای مجازی و استفاده از اینترنت به مثابه یکی از فناوریهای جدید ارتباطی، بر هویت فرد کاربر است.
چارچوب نظری چارچوب نظری استفاده شده در این تحقیق یک رهیافت ترکیبی با تکیه بر نظریههای کاستلز، گیدنز، تاملینسون، فوکویاما و رابرتسون است که بهدنبال مطالعة چگونگی هویت دینی دانشجویان در تعامل با فضای سایبر است.
جدول شماره4 ضرایب پایایی مقیاسهای استفاده شده ردیف متغیر تعداد شاخصها ضریب آلفای استانداردشده 1 هویت دینی 16 865/0 2 تعامل در فضای سایبر میزان دسترس به اینترنت 9 719/0 میزان و نوع مصرف 17 773/0 متغیر «هویت دینی» متغیر وابستهای است که تحقیق حاضر با هدف بررسی چگونگی و چرایی آن صورت گرفته است.