چکیده:
در این مقاله به تبیین آسیب شناختی مسئله اجتماعی شدن کودکان در فضای رسانه های فراملی، مطالعه موردی خانواده های شهر زنجان، پرداخته شده است. در مدل نظری تحقیق مفروض اصلی این است که آسیب پذیری اجتماعی شدن کودکان در فضای شبکه های اینترنتی و ماهواره ای، متغیر وابسته، بر اساس نظریه آیسک آیزن و مارتین فیشباین به عواملی نظیر گرایش به پیام های بازرگانی، انگیزش پیروی از پیام های بازرگانی، گزینش پیام های مهم بازرگانی، ارزش اقتصادی پیام های بازرگانی، اقناع رسانه ای پیام های بازرگانی و متغیرهای زمینه ای خانواده ها، بستگی دارد. بنابراین با تکیه بر نظرسنجی از پدران و مادران در خانواده های شهر زنجان قرار است به این مسئله پرداخته شود. لذا از 135502 نفر متاهلان جمعیت آماری 18 سال به بالای شهر زنجان ( از 227790 کل و 92288 مجرد )، 219 نفر متاهل (از 368 کل و 149 مجرد) با استعانت از قواعد تعیین حجم نمونه، نمونه آماری (100 پدر + 119 مادر) و بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و سهمیه ای انتخاب گردیدند. با استفاده از پرسشنامه هدایت شده داده های مورد نیاز جمع آوری و با کمک مجموعه آماری برای علوم اجتماعی (SPSS) پردازش گردید. یافته های تحقیق بر مبنای ضریب همبستگی پیرسون (r) نشان می دهد که از نظر پدران (نسبت به مادران) در فرآیند جامعه پذیری کودکان در فضای شبکه های اینترنتی و ماهواره ای، کودکان هم گرایش بالایی به پیام های بازرگانی دارند؛ و هم این که کودکان از انگیزه بالایی در پیروی از پیام های بازرگانی برخوردارند. در عین حال تفاوت معناداری میان پدران و مادران از نظر آسیب پذیری اجتماعی شدن کودکان در فضای شبکه های اینترنتی و ماهواره ای، و همچنین ارزش اقتصادی پیام های بازرگانی، گزینش پیام های مهم بازرگانی، و اقناع رسانه ای پیام های بازرگانی وجود ندارند. در صورتی که بر اساس تحلیل رگرسیون چندگانه (R) و تحلیل مسیر جهت نیکویی برازش مدل نظری، برحسب ارزش بتا (β) در مجموع 64% تغییرات آسیب پذیری اجتماعی شدن کودکان در فضای شبکه های اینترنتی و ماهواره ای (64/0= R2)، از نظر مادران (16/0-) به افزایش اقناع رسانه ای پیام های بازرگانی (54/0+)، افزایش انگیزش پیروی از پیام های بازرگانی (26/0+)، کاهش ارزش اقتصادی پیام های بازرگانی (17/0-)، افزایش گزینش پیام های مهم بازرگانی (17/0+) و افزایش گرایش به پیام های بازرگانی (10/0+)، در خانواده های شهر زنجان با حجم بالای بعد خانوار (12/0+) و فاقد مسکن شخصی (12/0-)، بستگی دارد.
خلاصه ماشینی:
در مدل نظری تحقیق مفروض اصلی این است که آسیب پذیری اجتماعی شدن کودکان در فضای شبکه های اینترنتی و ماهواره ای ، متغیر وابسته ، بر اساس نظریۀ آیسک آیزن و مارتین فیشباین به عواملی نظیر گرایش به پیام های بازرگانی ، انگیزش پیروی از پیام های بازرگانی ، گزینش پیام های مهم بازرگانی ، ارزش اقتصادی پیام های بازرگانی ، اقناع رسانه ای پیام های بازرگانی و متغیرهای زمینه ای خانواده ها، بستگی دارد.
در صورتی که بر اساس تحلیل رگرســیون چندگانه (R) و تحلیل مســیر جهت نیکویی برازش مدل نظری ، برحسب ارزش بتا (β) در مجموع ٦٤درصد تغییرات آسیب پذیری اجتماعی شدن کودکان در فضای شبکه های اینترنتی و ماهواره ای (٠/٦٤= R٢)، از نظر مادران (٠/١٦-) به افزایش اقناع رسانه ای پیام های بازرگانی (٠/٥٤+)، افزایش انگیزش پیروی از پیام های بازرگانــی (٠/٢٦+)، کاهش ارزش اقتصادی پیام های بازرگانی (٠/١٧-)، افزایش گزینش پیام های مهم بازرگانی (٠/١٧+) و افزایش گرایش به پیام های بازرگانی (٠/١٠+)، در خانواده های شــهر زنجان با حجم بالای بعد خانوار (٠/١٢+) و فاقد مسکن شخصی (٠/١٢-)، بستگی دارد.
لذا مدل های رگرسیونی که برای تبیین اثرات جداگانۀ متغیرهای تأثیرگذار بر متغیر تأثیرپذیر مورد نیکوئی برازش قرار گرفته اند ( حبیب پور و صفری ، ١٣٨٨: ٥٣٤-٥١٦ )، در مجموع نشانگر این است که : * ٦٤درصد تغییرات آسیب پذیری اجتماعی شدن کودکان در فضای رسانه های فراملی ، ازنظر مادران (٠/١٦-) به افزایش اقناع رســانه ای پیام های بازرگانی (٠/٥٤+)، افزایش انگیزش پیروی از پیام هــای بازرگانــی (٠/٢٦+)، کاهش ارزش اقتصادی پیام های بازرگانــی (٠/١٧-)، افزایش گزینــش پیام های مهم بازرگانــی (٠/١٧+) و افزایش گرایش به پیام هــای بازرگانی (٠/١٠+)، در خانواده های شــهر زنجان با حجم بالای بعد خانوار (٠/١٢+) و فاقد مســکن شخصی والدین (٠/١٢-)، بستگی دارد ( ٠٦٤=R٢ ).