چکیده:
نزهةالانفس و روضةالمجلس کتابی است در امثال عربی تألیف محمد بن علی بن
عبدالله از علمای سده ششم هجری (در گذشته 561 ه . ق). او این کتاب را درباره
شماری از امثال عربی نوشته که در زبان مردم عامی عرب تا روزگار حیات مؤلف،
دچار تحریف لفظی یا معنوی شده بوده است. مؤلف، نخست ضبط صحیح و معنای
درست امثال و مواقع استعمال آنها را ذکر کرده، سپس به خطای عامه مردم درباره
امثال اشاره نموده است. نسخه کامل و منحصر به فرد نزهةالانفس و روضةالمجلس به
شماره 12678 در کتابخانه وزیری یزد محفوظ است که در سال 590 ه . ق. کتابت
شده است.
خلاصه ماشینی:
"استادان و آشنایان مؤلف که با آنان در تماس بوده است و از آنان در کتاب نزهة الانفس نام برده است بعضی از معاریف ادب عربی بشمارند، مانند ابوزکریاء یحیی بن علی تبریزی و حریری بصری صاحب مقامات و ابیوردی شاعر و دیگران تقریبا ناشناختهاند و نگارنده با همه جستجویی که انجام داد نتوانست شرح حال آنان را در کتب تراجم بزرگان عصر مؤلف بیابد، جز سه تن از آنان یعنی فصیحی که شرح حالش در وفیات الاعیان، (ج 3، ص 337) آمده است و ابوالعز قلانسی مقری که در کتاب شذرات الذهب، (ج 4، ص 64) شرح حال او وجود دارد و ابوالقاسم زنجانی که شرح حالش در کتاب تذکرة الحفاظ، (ج 3، ص 1174 به بعد) ذکر شده است، و علت اصلی ناشناخته بودن دیگران این است که مؤلف اسمهای آنان را به طور کامل ذکر نکرده و بلکه تنها به ذکر کنیه یا لقب آنان اکتفا نموده است، آنها عبارتند از: ابوالحسن دسکری، ابوعلی دسکری، ابوالحسین بن احمد کوفی فیلسوف، ابوطالب عبدالقادر بن الشیخ الاجل؟، ابوطیب زکریاء تبریزی، ابوالعز محمدبن نیلی، ابوالغنائم بن مختار کوفی، ابیوردی مقری، احمد بن عباس بن مفضل هاشمی نسابه و پسرش محمد بن احمد، محسن بن مفضل هاشمی نسابه کوفی کرخی و مقدسی."