چکیده:
کلاهبرداری رایانه ای از قدیمیترین اشکال جرایم رایانهای با ابعاد مالی است. رشد سریع فناوری رایانه ای و تحول عصر اطلاعات و گسترش ارتباطات شبکه ای نه تنها امکان سوء استفاده از فناوری را افزایش داده، بلکه شیوه های ارتکاب جرایم رایانه ای بخصوص کلاهبرداری رایانه ای را نیز متنوعتر نموده و به دام انداختن مجرمان را نیز سختتر کرده است. با وجود این، جهت مقابله با ارتکاب جرم در محیط مجازی بخصوص کلاهبرداری، نیازمند تدابیر و راهکارهای نوینی هستیم لذا مهمترین هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر کشف جرم کلاهبرداری رایانه ای، آسیب شناسی تخصصهای مورد نیاز کارآگاهان و ارائه راهکارهای مناسب به منظور کشف این جرم است. به همین منظور تحقیق حاضر با موضوع عوامل موثر بر کشف جرم کلاهبرداری رایانه ای پلیس آگاهی تهران به روش تحلیلی - پیمایشی تنظیم و با استفاده از ابزار مصاحبه و پرسشنامه اجرا شده است. برهمین اساس، فرضیه های تحقیق نیز پیرامون چهار محور اساسی شامل میزان توانمندی کارآگاهان، میزان تجهیزات سازمانی، میزان تعامل پلیس با مقامات قضایی، میزان آشنایی قضات با مبانی فنی و حقوقی این جرم، با استفاده از آزمون علامت و آزمون مربع خی دو مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج حاصل از آزمونها در رابطه با ارزیابی فرضیه ها نشانگر تاثیر عوامل مذکور در کشف این جرم توسط افسران و کارآگاهان بوده است. همچنین روایی و پایایی پرسشنامه با استفاده از فرمول محاسبه آلفای کرونباخ انجام شده است که نتایج به دست آمده نشان دهنده ضریب اعتبار بالای پرسشنامه است. به علاوه پیشنهادها و راهکارهای مناسب به منظور ارتقای سطح تخصص و عملکرد کارآگاهان در جهت کشف جرم کلاهبرداری رایانه ای ارائه شده است. بخشی از شیوه های مقابله نیازمند ایجاد فرهنگ بهره گیری از رایانه و آگاه ساختن افراد و سازمانها در مورد مخاطرات سیستمهای رایانه ای است و نظارت دایمی سازمانها بر سیستمهای رایانه ای بر تدابیر امنیتی از قبیل حفاظت فیزیکی، حفاظت کارکنان، حفاظت ارتباطات و حفاظت اطلاعات در مقابله با کلاهبرداری رایانهای از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به اینکه ارتکاب جرایم رایانهای مستلزم حضور مرتکب در محل وقوع نتیجه جرم نیست و همچنین با توجه به جنبه فرا مرزی جرایم رایانه ای و محدود بودن اختیارات مراجع قانونی در حوزه مرزهای جغرافیایی، در این راستا بر لزوم همکاریهای بین المللی در زمینه کشف، تعقیب و استرداد مجرمان تاکید میشود.
Computer fraud is one of the oldest types of computer crime. the fast growth of
computer technology and the informatics have not only made the possibility of
misusing this technology greater , they have also paved the way for plenty of
computer crime which are also difficult to pursue .Investigating such crimes need
updated strategies and techniques .
This research aims at studying the factors affecting computer fraud; moreover,
the research aims at carrying out pathology of such crimes. In doing so, the research
applied an analytical survey using questionnaires and interviews. The
research hypotheses are also focused studying the capabilities of the detectives,
the crime investigation equipment, interaction between judicial officials and the
detectives, and the level of judges’ acquaintance with the technical and legal
bases of these crimes.