چکیده:
هدف اصل این پژوهش، تحلیل تطبیقی اسناد رسمی نگاشته شده در فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران می باشد. برای دست یابی به این هدف، از روش پژوهش نقد تطبیقی بهره گرفته شد. یافته های به دست آمده نشان داد که سه سند مورد نظر از منظر معیارهای هفت گانه (انسجام فلسفی، تناسب با عرصه عمل، اسلامی بودن، ایرانی بودن، نوآوری، میزان موجه سازی ادعاها در مقابل دیدگاه های رقیب و جامعیت) در جایگاه متفاوتی قرار دارند. از منظر معیار نخست، طرح اول، طرح دوم و طرح سوم به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار می گیرند. در مورد معیار دوم، هر یک از طرح های مورد نظر به برخی از جنبه های عرصه عمل نزدیک و از برخی دیگر دور هستند. از منظر معیار سوم، طرح اول و دوم از توفیق بیشتری برخوردارند. از منظر معیار چهارم، طرح دوم به دلیل تکیه داشتن بر فلسفه ای ایرانی به برخی از مولفه های فرهنگ نزدیک شده است. از نظر میزان نوآوری، طرح اول و دوم گوی سبقت را ربوده اند. موجه سازی دیدگاه ها در طرح نخست بیش از سایرین صورت پذیرفته است. همچنین، مولفه جامعیت در طرح سوم، بیش از سایر طرح ها دیده می شود.
خلاصه ماشینی:
یافته های بـه دسـت آمده نشان داد که سه سند مورد نظر از منظر معیارهای هفـت گانـه (انسـجام فلسـفی ، تناسـب بـا عرصـه عمـل ، اسلامی بودن، ایرانی بودن، نوآوری، میزان موجه سازی ادعاها در مقابل دیدگاههـای رقیـب و جامعیـت ) در جایگاه متفاوتی قرار دارند.
پرسش های اساسی این پژوهش عبارتند از: ١) سه سند فلسـفه تربیـت از منظــر تطبیقــی از چــه ویژگــی هــایی برخوردارنــد؟ و ٢) هــر یــک از اســناد از منظــر انتقــادی، دارای چــه ویژگی هایی هستند؟ اسناد پشتیبان نظام تربیت رسمی کشور تاکنون مورد نقدهای مختلفی قـرار گرفتـه کـه هـر یـک از منظری ویژه بودهاند.
٣) سند «بنیان نظری تحول راهبردی در نظام تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران » صادق زاده و همکاران در آغاز گزارش پژوهشی خود به سه نکته اشاره مـی کننـد: نخسـت ، فلسـفه تربیتی مدون و بومی متناسب با جامعه اسلامی ایـران تنظـیم و سـاماندهی نشـده اسـت ؛ دوم آنکـه ، جریـان تربیت رسمی و عمومی - به عنوان بخش مسئول «تحصیلات مدرسه ای ١ »- فاقد فلسفه ای خاص و مـدون بـا خصوصیت اسلامی و ایرانی است ؛ سوم اینکه ، سازماندهی و گسـترش نظـام تربیـت رسـمی و عمـومی در چهارچوبی منسجم و سازگار با فلسفه تربیت رسمی و عمـومی (بـا دو ویژگـی اسـلامی و ایرانـی ) صـورت نگرفتـه اسـت (٢٠٠٩ ,.
pp ,٢٠١٠ ,Bagheri) هم سویی های قانون اساسی جمهوری اسـلامی بـا فلسـفه تعلـیم و تربیـت پیشنهادی بررسی شده و از این منظر، فلسفه یادشده به نظـام رسـمی نزدیـک شـده اسـت .
Philosophy of education in Islamic republic of Iran, Vol. 1, Tehran: Scientific-Cultural Press.