چکیده:
سرمایه انسانی یکی از مهم ترین ابعاد و ظرفیتهای موجود در رشد اقتصادی است که در رفع نابرابریها نقش عمده ای دارد. با توجه به اینکه سرمایه انسانی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موثر در رشد اقتصادی می تواند نقش چشمگیری در توسعه داشته باشد، هدف این پژوهش علاوه بر مقایسه تطبیقی رشد و توسعه در استانهای ایران، بررسی رابطه میان سرمایه انسانی و رشد اقتصادی و نیز تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی استانها به صورت کمی برای پاسخ به این سوال بود: آیا رشد علمی در استانها رشد اقتصادی را فراهم می کند؟ در این پژوهش از الگوهای اقتصادی و مدل داده های پانلی برای تعیین میزان رابطه میان سرمایه انسانی و رشد اقتصادی استفاده شد. جامعه آماری تمام استانهای کشور بودند که طبق شاخص وزارت صنعت، معدن و تجارت، به سه دسته استانهای توسعه یافته، کمتر توسعه یافته و توسعه نیافته تقسیم می شوند. رابطه بین سرمایه انسانی و رشد اقتصادی در سه گروه استانهای یادشده طی دوره زمانی 87-1379 آزمون و بررسی شد. نتایج نشان داد که شاخص سرمایه انسانی تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی هر سه گروه داشت. البته، تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در استانهای توسعه یافته بیشتر از دو گروه دیگر بود و بخشی از شکاف توسعه ای را که میان سه گروه وجود دارد، می توان بر اساس شکاف موجود در شاخص سرمایه انسانی آنها توضیح داد.
خلاصه ماشینی:
لذا، با توجه به اهمیت این موضوع و از آنجا کـه سـرمایه انسـانی بـه عنـوان یکی از مهم ترین انواع سرمایه میتواند نقش چشمگیری در رشد و توسعه اقتصادی داشته باشـد،، در ایـن مطالعه ضمن مقایسه تطبیقی رشد و توسـعه اسـتانها، بررسـی و بـرآورد کمـی تـأثیر سـرمایه انسـانی – به عنوان یکی از مهم ترین عوامل توسعه - و رشد اقتصادی در استانهای ایران انجام شده است تا بـه ایـن سؤال پاسخ داده شود که اگر توسعه علمی در استانها رخ دهد، توسعه اقتصادی را در پی خواهد داشت یـا خیر؟ با توجه به سؤال مطرح شده، میتوان فرضیه تحقیق را بدین صورت بیان کرد که افـزایش سـرمایه انسانی از طریق توسعه علمی استانها به رشد و توسعه اقتصادی منجر خواهد شد.
صادقی و عمادزاده (٢٠٠٤ ,Emadzadeh &Sadeghi ) در بررسی تأثیر آموزش عالی بر رشـد اقتصادی ایران طی دوره ٨٠-١٣٤٥ به این نتیجه رسیدند که کلیه تخمینهای به دسـت آمـده از الگوهـای مورد بررسی مؤید این است که برای دستیابی به رشد اقتصادی، افزون بر سرمایه گذاری در سرمایه مادی ، سرمایه گذاری در سرمایه انسانی نیز مورد نیاز است ، زیرا سرمایه گذاری در سرمایه انسانی میتواند بـا بـالا بردن سطح مهارت و تخصص نیروی کار و کارآمد کـردن آن و افـزایش قابلیتهـای آن، موجـب ارتقـای کیفیت تولید و بالا بردن کارایی استفاده از سرمایه های مادی و به کارگیری بهینه آنها شود.
بر اساس نتایج به دست آمده ، این ضریب برابر است با ٠/٠٣ که در سطح اطمینان بالای ٩٩ درصد معنادار است و بیان میکند که بهبود شاخص سرمایه انسانی (افزایش تعداد دانش آموختگان دانشگاهها) تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی این گروه دارد.