چکیده:
این مقاله با هدف بررسی و تبیین برنامه درسی پنهان و شناخت ویژگیها و ابعاد آن تدوین شده است. با توجه به اینکه برنامه درسی پنهان بعد غیر قابل پیشبینی یادگیری است و مواردی فراتر از جنبه رسمی را دربرمیگیرد. درعین حال تاثیرات مختلف و عمیقی بر آموزش و تربیت فراگیرندگان میگذارد در این مقاله در ابتدا به تعریف مفهوم برنامه درسی بهصورت جامع و در ادامه به بررسی برنامه درسی پنهان بهصورت اختصاصی پرداخته میشود و ویژگیها و تاثیرات مختلف آن در حوزههای مرتبط براساس پژوهشهای کاربردی و اجرایی در این زمینه نیز ارائه میگردد. در پایان به بررسی راهکارهای مناسب برای مقابله و کاهش تاثیرات این نوع برنامه درسی در حوزه تعلیموتربیت پرداخته میشود
خلاصه ماشینی:
"آنچه طراحان و برنامهریزان درسی برای رشد و تربیت ابعاد گوناگون شخصیت فراگیرندگان بهطور آگاهانه طراحی و برنامهریزی میکنند و دارای اهداف آموزشی مدون، محتوای معین و سازماندهی شده، اصول و روشهای یاددهی یادگیری متناسب با اهداف محتوا و شیوههای ارزشیابی هماهنگ و پیشبینی شده است، برنامۀ درسی رسمی و آشکار است.
این عوامل میتوانند شامل تمام یا برخی از عواملی باشند که در تعاریف مختلف برنامۀ درسی پنهان به آنها اشاره شده است؛ نظیر ساختار نظام آموزشی، محیط فیزیکی و روانی مدرسه، تعاملهای معلم- شاگردی و شاگرد- شاگردی (فتحی و واحد چوکده، ۱۳۸۵).
در ادامه بهعنوان پیشینۀ نظری تحقیق به چند مورد از آنها اشاره میشود: تقیپور و غفاری (۱۳۸۸)، در تحقیقی تحت عنوان «بررسی نقش برنامۀ درسی پنهان در رفتار انضباطی دانشآموزان از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس راهنمایی دخترانۀ شهرستان خلخال در سال تحصیلی ۸۹-۸۸» به این نتایج رسیدند: ۱.
با توجه به افزایش روزافزون تأثیرات این نوع برنامه بر ابعاد تحصیلی و اجتماعی فراگیرندگان به خصوص دانشآموزان پایههای تحصیلی پایینتر نیاز است با بررسی و پژوهشهای متنوع در تمامی حوزههای تحصیلی از جمله منابع درسی، محیط تحصیلی و عوامل اجرایی از جمله معلمان تأثیرات آن شناسایی و در جهت برطرف کردن و یا کاهش تأثیرات نامطلوب این نوع برنامه اقدام شود امید است با توجه به پژوهشهای کاربردی مطرح شده در این مقاله و نیز پژوهشهای مرتبط با آن، دستاندرکاران این حوزه بتوانند تأثیرات این برنامهها را به حداقل رسانند و آنها را به سمت هدف مورد نظر هدایت کنند."