چکیده:
از آنجا که اسطوره و نماد در بازنمود تحولات فکری فردی و اجتماعی میتواند نقشی عمیق ایفا کند، در این مقاله میکوشیم با بررسی کارکرد اسطوره و نماد در آثار قیصر امینپور، به تحلیل گفتمانی آثار او مبادرت کنیم. شایان ذکر است که اسطورهها عینی شدن تجربه اجتماعی بشرند و میتوانند بیانگر اوضاع اجتماعی مخاطبان خود باشند و به مخاطبان خود کمک کنند تا دنیایی را که در آن زندگی میکنند بهتر درک نمایند. امینپور به فراخور قدرت ادبی، بضاعت ذوقی و دستمایههای علمی و هنری خویش و با الهام گرفتن از مفاهیم نمادین و اسطورهای، به بازآفرینی هنرمندانه آنها با پرداختی تازه و متناسب با نیازهای اجتماعی دست زده است. این پژوهش به بررسی اسطوره و نماد از منظر تحلیل گفتمان در شعر قیصر امینپور میپردازد. به نظر میرسد عامل اصلی تجلی این اسطورهها و نمادها در شعر امینپور، بازتاب جریانات اجتماعی و سیاسی و گاه اعتقادی است. به تحقیق وجود این مؤلفههای اسطورهای و نمادین سبب نفوذ شعر او در بین عامه مردم شده است.
خلاصه ماشینی:
"این اسطوره بهویژه در اشعار دوره جنگ امینپور نمایان است؛ او با استفاده از این اسطوره از مردم میخواهد اگر خضروار خواستار حیات ابدیاند طالب شهادت باشند؛ او با کمک داستان اسطورهای خضر(ع)، حیات جاودانی را در شهادت جستجو میکند و باور خود را که شهادت، ماندگارترین نوع ماندن است، مطرح میکند: «کو عمر خضر، رو طلب مرگ سرخ کن / کاین شیوه جاودانهترین طرز بودن است» (امینپور، 1388: 395).
بهرهگیری از شخصیت امام حسین(ع) و حماسه عاشورا در شعر «نینامه» (همان: 368) و اشاره به نی در عاشورا به نوعی این باور مذهبی شاعر را نشان میدهد که عاشورا فریادی برای بازگشت انسانها به حقیقت خویش و یادآوری وطن اصلی خود بوده است.
نگاه به مرگ در مجموعههای شعری قیصر امینپور متناسب با دورههای مختلف تغییرات اجتماعی تغییر میکند، انعکاس این تغییر در شعرش از منظر تحلیل گفتمان بیانگر آن است که شعر او همپای تحولات سیاسی - اجتماعی جامعه گام برمیدارد و متحول میشود.
نتیجه با بررسی عنصر اسطوره و نماد از منظر تحلیل گفتمان در شعر قیصر امینپور درمییابیم که شاعر با به کارگیری این مفاهیم و نشانهها توانسته است نوعی تعامل بین شعر خود و بافت اجتماعی جهان بیرون برقرار کند.
زبان و مضمونهای شعری قیصر امینپور همراه با تحولات اجتماعی تغییر میکند و به زندگی و باورهای مردم نزدیک میشود در این راه او با الهام گرفتن از مفاهیم اساطیری و نمادین، به بازآفرینی هنرمندانه آنها و پرداختی تازه و متناسب با نیازهای اجتماعی دست میزند."