چکیده:
موضوع این مقاله ، استعمارســتیزی روزنامه حبل المتین و تعبید مدیرش سیدجلال حسینی ملقب به مویدالاسلام ، از هند است . حبل المتین کلکته یکی از روزنامه های فارسی زبان خارج از کشور بود که به مسائل سیاسی ایران و اتحاد جهان اسلام می پرداخت . رویکرد این روزنامه در سیاســت بین الملل ، انتقاد از سیاســت روس و انگلیس و نشر افکار روشنگرانه و کمک به بیداری ایرانیان در برابر استعمار بود. در واقع ، گردانندگان روزنامه در هند، طعم تلخ استعمار را چشــیده بودند. و به همین خاطر مقالات ضداستعماری متعددی را در شماره های مختلف آن به چاپ رساندند. و با آنکه چاپخانه روزنامه زیرسلطه انگلیسی ها بود اما روزنامه دست از افشاگری و مبارزه عقیدتی خود بر ضد استعمار و به ویژه استعمار انگلیس ، نکشید. از این رو «بایرلی » رئیس اداره سیاسی حکومت انگلیسی بنگاله هند، خواهان اخراج مویدالاسلام از هند و توقیف روزنامه حبل المتین گردید. این چهل و سومین و آخرین بار بود که روزنامه به دست حکومت انگلیسی هند و به دلیل انتقاد از سیاست های استعماری انگلیس درباره ایران و سایر کشورهای اسلامی ، توقیف می شد. در این پژوهش کوشیده ایم که با روش اسنادی - کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با استفاده از اسناد مجلس شورای اسلامی ، یادی از توقیف روزنامه حبل المتین و تبعید مرحوم مویدالاسلام از هند کنیم .
خلاصه ماشینی:
به گواهي اســناد، حکومت مستعمراتي هند در تاريخ ٢٣ دسامبر ١٩٢٤ از طريق اداره سياسي حکومت بنگاله هند، شــکايتي را از نوشته هاي روزنامه حبل المتين شماره ٢٠ سال ٣٢ مورخ ٢٦ ربيع الثاني ١٣٤٣ق (٢٤ نوامبر ١٩٢٤م ) با موضوع دخالت هاي انگليس در ايران و قضيه شيخ خزعل ، به اداره اين روزنامه تسليم مي کند که با جوابيه مؤيدالاسلام قضيه مسکوت مي ماند.
٣٧ پس از انتشار اين مطالب و نيز مطالب شماره هاي پيش ، اداره سياسي حکومت بنگاله هند از طريق آقاي بايرلي در اخطاريه اي به شماره ٣٦٦٢ مورخ ٢٣ دسامبر ١٩٢٤م به سيدجلال حسيني مدير روزنامه متذکر مي گردد: «با توجه به انتشــار مقاله اي تحت عنوان «مداخلات انگلســتان در ايران » مندرج در شــماره ٢٠ سال ٣٢، دوشــنبه ٢٦ ربيع الثاني سنه ١٣٤٣، برابر با ٢٤ نوامبر سنه ١٩٢٤م ، چنانچه از نشــر مقالات بر ضد انگلستان يا با لهجه انتقاد و تکذيب خودداري نگردد و مقالات ديگري با اين لحن و بيان انتشار يابد دولت بر حسب قانون ١٨٦٤ راجع به اتباع خارجه از اخراج شما خودداري نخواهد کرد».
٤٠ در تاريخ ١٢ ژانويه ١٩٢٦ مجددا اداره سياســي حکومت بنگاله در نامه اي به شماره ٤٣٢ پ خطاب به مؤيدالاسلام با ذکر اخطاريه قبلي خواهان خروج وي از هند مي شود و بدون اشاره اي به روزنامه حبل المتين و نوشــته هاي اين جريده خواستار توضيحات مؤيدالاسلام «در خصوص خصومت دائمي و بد وانمود کردن سياست انگليس در ايران و نيز خصومت شخصي با دولت ١٠٦ انگلستان و يا مقامات رسمي انگليس » مي گردد.