چکیده:
در مطالعات اقتصادی ، نظریه های تمرکززدایی مالی در راستای افزایش بهروری و کارایی دولت ها و گسترش تعادل و توازن منطقه ای مورد توجه قرار گرفته است و آن را به عنوان یکی از ابزارهای اساسی گذار به اقتصاد مبتنی بر بازار در کشورهای درحال توسعه معرفی می کنند. تمرکززدایی اداری ، مالی و اقتصادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، به خصوص پس از پایان جنگ تحمیلی ، به عنوان سیاست راهبردی توسعه استان های کشور مد نظر قرار گرفت و با ایجاد شورای برنامه ریزی و توسعه استان ها و نظام درآمد ـ هزینه استانی ،گام های اساسی در جهت گسترش تمرکززدایی در ایران برداشته شد، اما آنچه مد نظر برنامه ریزان اقتصادی بوده ، بررسی چگونگی تاثیر تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد در مناطق است که در این مقاله با توجه به تاثیر تمرکززدایی مالی بر توزیع درآمد با استفاده از مدل تعمیم یافته سولو اثر مستقیم و غیرمستقیم تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفت . پس از آزمون ایستایی داده های پانلی ، وجود رابطه بلندمدت بین متغیرهای الگو با استفاده از آزمون های هم جمعی پدرونی و کائو تایید شد. پس از برآورد الگو با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) مشخص شد، طی سال های ١٣٨٦- ١٣٧٩، تمرکززدایی مالی با دو شاخص تعریف شده (تمرکززدایی از اعتبارات عمرانی ملی و تمرکززدایی از اعتبارات عمرانی تخصیصی به استان )، بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد استان ها تاثیر مثبت داشته است ، به طوری که یک درصد افزایش در تمرکززدایی مالی ، نرخ رشد اقتصادی را تا سطح ٠/٠٤ درصد افزایش می دهد. همچنین تمرکززدایی مالی از طریق تاثیر مثبت بر بهبود توزیع درآمد در استان ها به طور غیرمستقیم بر رشد اقتصادی مناطق اثر می گذارد.
خلاصه ماشینی:
بررسی تأثیر تمرکززدایی مالی بر رشد و توزیع درآمد در مناطق مختلف ایران مهدی صادقی شاهدانی 1 *، اکبر کمیجانی **، محمد هادی زاهدی وفا*** و محمد غفاری فرد**** تاریخ دریافت : ١٣٩٠/٨/٢ تاریخ پذیرش : ١٣٩١/١/٢٣ در مطالعات اقتصادی ، نظریه های تمرکززدایی مالی در راستای افزایش بهروری و کارایی دولت ها و گسترش تعادل و توازن منطقه ای مورد توجه قرار گرفته است و آن را به عنوان یکی از ابزارهای اساسی گذار به اقتصاد مبتنی بر بازار در کشورهای درحال توسعه معرفی می کنند.
تمرکززدایی اداری ، مالی و اقتصادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، به خصوص پس از پایان جنگ تحمیلی ، به عنوان سیاست راهبردی توسعه استان های کشور مد نظر قرار گرفت و با ایجاد شورای برنامه ریزی و توسعه استان ها و نظام درآمد ـ هزینه استانی ،گام های اساسی در جهت گسترش تمرکززدایی در ایران برداشته شد، اما آنچه مد نظر برنامه ریزان اقتصادی بوده ، بررسی چگونگی تأثیر تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد در مناطق است که در این مقاله با توجه به تأثیر تمرکززدایی مالی بر توزیع درآمد با استفاده از مدل تعمیم یافته سولو اثر مستقیم و غیرمستقیم تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفت .
تمرکززدایی مالی ، رشداقتصادی استان ها، توزیع درآمد، داده های پانلی ، هم جمعی ، روش حداقل مربعات تعمیم یافته ١- مقدمه بررسی آثار اقتصادی تمرکززدایی مالی ، به ویژه تأثیر آن بر رشد اقتصادی ، کاهش فقر و توزیع درآمد یکی از مهم ترین مباحث اقتصادی در دهه های اخیر در راستای کاهش تصدی گری دولت های مرکزی بوده ، این روابط توسط بسیاری از اقتصاددانان توسعه و بخش عمومی در سطح بین المللی مورد بررسی قرار گرفته است .