چکیده:
سابقه و هدف: بررسی بهره مندی از خدمات ویزیت پزشکان، به عنوان درون مایه های اصلی و نقطه آغازین ارائه خدمات درمانی یکی از ضرورتهاست. هدف از این مطالعه بررسی نوسانات تقاضای مربوط به خدمات ویزیت پزشک عمومی و متخصص طرف قرارداد در جمعیت تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی، با توجه به تعرفه ها، دسترسی و میزان مشارکت از جیب بیماران می باشد.
مواد و روشها: پژوهش توصیفی حاضر بر مبنای آمار و اطلاعات سری زمانی موسسات طرف قرارداد سازمان تامین اجتماعی در سراسر کشور انجام شده است. پس از تجمیع اطلاعات، ابتدا به بررسی بازار خدمات پزشک عمومی و متخصص از منظر عرضه و تقاضا با اعمال دو تعرفه خصوصی و دولتی پرداخته شد. پس از آن تاثیر میزان پرداخت از جیب بیمار Out of pocket (OOP)و دسترسی در میزان بهره مندی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.
یافته ها: طی سالهای 87-1377، درصد پرداخت از جیب بیماران در مراکز طرف قرارداد خصوصی، به ترتیب برای پزشک عمومی از 30 به 67% و برای پزشک متخصص از 30 به 75% رسیده است. متوسط مراجعه هر نفر به پزشک عمومی طرف قرارداد با روند کاهشی از 13/1 مراجعه در سال 1377 به 88/0 مراجعه در سال 1387 کاهش یافته است؛ در مقابل متوسط مراجعه به پزشک متخصص طرف قرارداد از 65/0 مراجعه به 76/0 مراجعه افزایش یافته است.
نتیجه گیری: به نظر می رسد کاهش متوسط مراجعه به پزشک عمومی طرف قرارداد، ناشی از افزایش پرداخت از جیب بیمار در موسسات طرف قرارداد و نهایتا تامین این خدمت از طریق ارائه کنندگان ارزانتر می باشد. اما از آنجایی که کشش ناپذیری ویزیت پزشک متخصص از پزشک عمومی به مراتب بیشتر بوده و جانشین مناسب و کاملی برای خدمات متخصصین وجود ندارد، با وجود افزایش پرداخت از جیب، بیماران ناگزیر از مراجعه و دریافت خدمات از متخصصین طرف قرارداد بوده اند.
Background and Aim: Assessing use of physician visits by people is fundamental as this is the main theme and starting point in medical services. The aim of this study was to evaluate fluctuations in public demand for GP and specialist's services (those who had contract with social security organization (SSO)) with regard to tariffs، access and rates of patient's cost-sharing.
Materials and Methods: This study is descriptive and analytical. Analysis was performed throughout the country، based on time series data of institutes in contract with SSO. After data collection، GP and specialist services market were studied، both from the perspective of demand and supply، regarding both government and private tariffs. Then the role of the amount of patient out-of-pocket in service utilization was analyzed.
Results: During 1998-2008، patient out-of-pocket percentage has increased from 30 to 67% for SSO GP services while it has increased from 30 to 75% for SSO specialists. The average SSO GP visits per person has decreased from 1.13 in 1998 to 0.88 in 2008; meanwhile، the average SSO specialist visits per person has increased from 0.65 to 0.76.
Conclusion: It seems that decreased average GP visit is due to increased patient out-of-pocket in institution under contract with SSO، which cause patients to seek these services from cheaper providers. However، specialist visits are more inelastic and there is no proper substitute for their services; thus، despite increased patient out-of-pocket، patients have to receive services from SSO specialists.