چکیده:
اخیرا، تاثیرات تمرین بر سیستم عصبی، حافظه فضایی و عملکرد حرکتی در دوران پیری به طور جدی مورد توجه محققان قرار گرفته است. با افزایش سن برخی عملکردهای سیستم عصبی از جمله حافظه فضایی تضعیف می شود. بنابراین، تاثیر تمرین هوازی شنا و دویدن بر یادگیری، حافظه فضایی و عملکرد حرکتی در رت های پیر بررسی شد. روش تحقیق این مطالعه از نوع تجربی (آزمایشگاهی) است. 30 رت (18 ماهه) به طور تصادفی به سه گروه آزمایشی 1 (دویدن روی نوارگردان)، آزمایشی 2 (شنا در ماز آبی) و کنترل تقسیم شدند. دستگاه رت تردمیل برای تمرین آزمودنی ها، دستگاه ماز آبی موریس به منظور استفاده پروتکل تمرینی و بررسی حافظه و یادگیری و دستگاه جعبه باز برای بررسی عملکرد حرکتی آزمودنی ها به کار گرفته شد. از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد. مقادیر بر حسب میانگین ± خطای استاندارد (M .Mean ± S.E) گزارش شده است. نتایج نشان داد در آزمون حافظه فضایی (زمان رسیدن به هدف و مسافت طی شده برای رسیدن به هدف) گروه آزمایشی اول (شنا) به طور معناداری نسبت به گروه کنترل و گروه آزمایشی 2 (دویدن) بهتر عمل کردند (001/0 P=) و گروه تردمیل در آزمون حافظه فضایی (زمان رسیدن به هدف) نسبت به گروه کنترل عملکرد بهتری داشتند (04/0 P=). در مورد آزمون عملکرد حرکتی (آزمون جعبه باز) در پارامتر کل مسافت طی شده، گروه آزمایشی 1 و گروه آزمایشی 2 به نسبت گروه کنترل برتری معناداری داشتند (به ترتیب )001/0) ، (P=002/0 .( P=در پارامتر میانگین سرعت طی شده در آزمون جعبه باز، گروه آزمایشی 1 و گروه آزمایشی 2 به نسبت گروه کنترل برتری معناداری داشتند (به ترتیب )001/0)، (P= 003/0 (P=. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تمرین هوازی به ویژه شنا، اثر مثبت بر تثبیت حافظه، یادداری و عملکرد حرکتی دارد، بدین نحو که تمرین احتمالا مسیرهای پاداش را در سیستم عصبی حیوان تقویت می کند که این عامل می تواند دلیلی بر تقویت حافظه و یادگیری در سیستم عصبی باشد
خلاصه ماشینی:
نتايج تحقيق حاكي از آن است كه تمرين هوازي بهويژه شنا، اثر مثبت بر تثبيت حافظه، يادداري و عملكرد حركتي دارد، بدين نحو كه تمرين احتمالاً مسيرهاي پاداش را در سيستم عصبي حيوان تقويت مي كند كه اين عامل مي تواند دليلي بر تقويت حافظه و يادگيري در سيستم عصبي باشد.
از آنجاكه در مورد دوران پيري تحقيقات بسيار كمي انجام گرفته و بيشتر تحقيقات در مورد تأثير ورزش كوتاه مدت در سنين بلوغ ( 3 تا 4 ماه در رت) بوده است، در اين تحقيق اثر ورزش هوازي دويدن و شنا بر عملكرد حركتي، يادگيري، حافظة فضايي رتهاي پير بررسي ميشود.
اين تحقيقات در راستاي نتيجة اين تحقيق است كه ورزش در رت هاي پير اثر مثبت و معناداري در تثبيت حافظه و ياگيري دارد، اما با نتايج احمدي اصل و همكاران (1387) كه عنوان كردند فعاليت بدني منظم طولاني مدت تأثيري بر حافظة فضايي رت هاي نر پير ندارد، در تضاد است كه از دلايل احتمالي اين واگرايي در نتايج حاصل، تفاوت در پروتكل تمريني، سن آزمودنيها و روش كار است 1().
يافته هاي مذكور بيانگر تأثير مثبت ورزش كوتاه مدت در رفتار وابسته به هيپوكمپ به ويژه تقويت قابليت يادگيري و حافظه است كه با نتايج پژوهش احمدي و كلپ مطابقت دارد 1().
تحقيقات قبلي حاكي از تأثير مثبت ورزش در تثبيت و يادگيري است و نيز بهنظر مي رسد فعاليت بدني منظم در دوران پيري نيز در رت، قابليت بهبود وضعيت حافظة فضايي را دارد، به هر حال، مطالعات مولكولي مانند آپوپتوزيس در سلول هاي هيپوكمپ در اين راستا مي تواند در فهم دقيقتر موضوع راهگشا باشد.