چکیده:
برای به ثمر نشستن حاصل تلاش انسان، عوامل پیدا و پنهان فراوانی نقش ایفا می کنند. یکی از عوامل پنهان که موجب رشد، تکاپو و زایش مضاعف عمل میžشود، رشد معنوی و برکت آن است. در فرهنگ قرآن و روایات، نقطه عزیمت هر حرکت، سخن و اندیشه ای، اتکال آن بر پدیده های غیبی و غیر آشکار است. از جمله این امور برکت و افزایش بهره وری انسان است. این نوشتار با توصیف و تحلیل محتوای آیات و روایات، برخی عوامل برکت افزایی را مورد مطالعه قرار داده است. از نتایج مهم پژوهش می توان به امکان بهره گیری انسان از امدادهای غیبی و معنویت نظام طبیعت در افزایش بهره وری و بهینه سازی امور اشاره کرد.
Many hidden and manifest factors play a role for the human endeavors to bear fruit. One of the hidden factors that lead to the development and double increase of one’s actions is the spiritual growth and its blessing (baraka). In the culture of the Qur’ān and traditions، the departing point of any movement، word، or idea، is its reliance on hidden and non-manifest phenomena. Among these factors is the blessing and increase of man’s productivity. Through description and analysis of the content of the āyas and traditions، this writing has studied some factors of increasing blessing. The possibility of human enjoyment of assistance from the unseen world and the spirituality of the nature’s order in the increase of productivity and improvement of one’s state of affairs can be mentioned as among the significant findings of this research.
خلاصه ماشینی:
در فرهنگ قرآن کریم، عنایت ویژۀ خداوند در رشد رویکرد به هدایت(هود:۴8) و کثرت نسل(صافات: 109-113؛ مقاتل، 2، 28۴) و افزونی روزی مادی و معنوی(آلوسی، ۶، 270) می تواند از مصداقهای برکت باشد.
این نوشتار در جستوجوی تبیین برخی عوامل افزونی و بهرهوری نتایج تلاش انسان در پرتو آیات و روایات است.
1. عوامل برکتافزایی نظام طبیعت بسیار بخشنده است و ثمرات خود را بدون بخل در اختیار همگان قرار میدهد، اما اگر انسان، نوع اندیشه و رفتار خود را با آهنگ آفرینش همراه سازد، بهرهوری او از کوشش خود، افزونی خواهد یافت.
2. عوامل برکتافزایی در روایتها برخی عامل برکت و بهینهسازی در روایتهای پیشوایان دین عبارتاند از: 2- 1 - عمل درونی به گزارش پیشوایان دین، نوع تعامل درونی انسان با برخی پدیدهها، موجب تعالی و تکامل او و بهبود بهرهگیری از امور خواهد شد.
2_2_ عمل بیرونی در آموزههای معصومان، برخی رفتارها به توسعۀ مادی و معنوی زندگی انسان منجر میشود که همان بازتاب برکت الهی است.
2_ 2_ ۶_3_ پرداخت زکات و کمک مادی و معنوی به خویشاوندان(حرانی، ۱۷۲) نیز از عوامل مهم جذب برکت الهی شناسانده شدهاند.
رویکرد به ایمان، پارسایی، استغفار، شکرگزاری و حسن رفتار با دیگران موجب افزایش بهرهوری و برکت زندگی انسان است و دروغ انگاشتن انبیای الهی، رویگردانی از عبادت به ویژه نماز، خیانت و ...
پس انسان با اختیار و انتخاب خود، میتواند با استمداد از آموزههای خداوند و پیشوایان دین، بر برکت سرمایههای مادی و معنوی موجود در نظام هستی بیفزاید.