چکیده:
در ادبیات اقتصادی رویکردهای متنوعی به بحث عملکرد بنگاهها وجود دارد. به طور کلی، این تئوریها برای درک ماهیت و نقش راهبرد و اقدامات بنگاه در کسب مزیت رقابتی بسیار سودمندند. عمدة این نظریهها عبارتاند از نظریة مبتنی بر منبع، توانمندیهای پویا، تئوری کارآفرینی، تئوریهای نئوکلاسیک، رویکرد سازمان صنعتی به رقابت بر اساس پارادایم، نگرش سازمان صنعتی جدید به رقابت با تاکید بر مدلهای نظریة بازی، تئوری اقتصاد هزینة مبادله، مکتب اتریشی و نگرش شومپتری، نگرش مبتنی بر دانش و نگرش تکاملی.امروزه بانکها برنامههای متنوعی را برای جذب مشتریان دنبال میکنند. آنچه در این بین میتواند بانکها را در دستیابی به این امر کمک کند، دستیابی به مزیت رقابتی است. بانکهای مختلف سعی کردهاند به شیوههای متفاوتی برای خود مزیت خلق و جایگاه خود را در رقابت با سایر بانکها حفظ کنند. دستیابی به شاخصهای رقابتپذیری میتواند هدفی مهم برای بانکها در تضمین رضایت مشتری و در نهایت کسب مزیت باشد. هدف این مقاله شناسایی فاکتورهای اساسی رقابت در سیستم بانکداری ایران است تا بتواند از این دیدگاه بانکها را در تجهیز منابع اساسی رقابتی خود مدد کند. این مقاله با مبنا قراردادن پارادایم ساختار- اجرا- عملکرد به شناسایی فاکتورهای رقابتپذیری در سیستم بانکی ایران پرداخته است. به همین علت با بررسی عمیق ادبیات موضوع سپس، اخذ دیدگاههای خبرگان این حوزه پرسشنامهای برای شناسایی این عوامل تهیه شد. در نهایت از طریق تحلیل عاملی اکتشافی عوامل و زیرعوامل رقابتپذیری شناسایی شد. در نهایت مشخص شد که توان مالی بیشترین تاثیر را در رقابتپذیری بانکها دارد.
There are many approaches in economic literature for investigation of firm performance. In general، those theories very useful for investigation the nature and role of competitive advantage. Resource based view، dynamic capability، entrepreneurial theory، neoclassic theory، industrial organization approach are some of those theories. Todays، banks try to attract customers through various new methods. However what can help banks to meet this goal is to try to achieve competitive advantage. Many banks have tried to create advantages for themselves in different ways so that preserve their place in competition with other banks. In this article، by means of structure-conduct-performance (SCP) paradigm، we investigate banks competitiveness factors. After reviewing literature and expert interviews we develop a questionnaire. Finally we find financial power as a power that has the most effect on competitiveness of Iranian bank.
JEL Classification: G21.
خلاصه ماشینی:
پورتر در ارائة مدل خود در سال 1990 بحث رقابت را براي اولين بار به سطح صنعت و سطح ملی ارتقا داد، چرا که مطالعة تجربي او در بيش از 10 کشور و 70 رشتة صنعتي اين نتيجه را بيان ميکرد که اگر موضوع در حوزة وسيعتري منظر قرار گیرد، تفاوت در عملکرد ملتها و صنايع و نهايتاً شرکتها بهتر تحليلپذير خواهد بود.
بر اساس مدل ساختار- اجرا- عملکرد در وجه ساده ميتوان گفت كه يك بازار با درجة بالاي تمركز تحت تسلط تعداد كمي بنگاه با اندازة بزرگ قرار خواهد داشت كه در نتيجة اين ساختار رقابت كمي بين فعالان صنعت صورت خواهد گرفت؛ در نتيجه، قيمت بالاي محصول و سودآوري درخور توجه از پيامدهاي اين ساختار است.
3. بررسی پیشینة تحقیق در مطالعهای با عنوان «رقابت در بخش مالی و رشد: رویکرد درونکشوری» که کلاسنس و لاون در سال 2003 انجام دادهاند، رابطة بین معیارهای رقابت و رشد صنعتی در سیستم بانکداری 29 کشور بررسی شده است.
مدل مفهومی تحقیق در مقابل پارادایم SCP به منظور شناسایی عوامل مؤثر در رقابتپذیری در نظام بانکداری ایران، با بررسی ادبیات موضوع، پیشینة تحقیق بررسي شد؛ سپس با خبرگان (مدیران عامل و متخصصان برخی از بانکها و دانشگاهیان آشنا به موضوع) مصاحبه شد؛ در نهايت، پرسشنامهای با معیارهای استخراجشده، 197 پرسشنامه (که بین متخصصان بانکهای مختلف کشور توزیع شده بود) تهيه شد که تحلیلهای نهایی بر اساس مصاحبه و پرسشنامه ارائه شده است (میزان آلفای کرونباخ بهدستآمده برای پرسشنامه بالای 9/0 بود).
(2001) "Competitive Advantage: Logical and Philosophical Consideration", Strategic Management Journal, Vol. 22, pp.