چکیده:
بررسی مبنای مسئولیت مدنی دارنده وسیله نقلیه موتوری با توجه به رشد روزافزون شمار تصادفات در کشورمان اهمیت بسیاری دارد. هم در زمان حکومت قانون قدیم و هم درحالحاضر در مورد مبنای مسئولیت بین حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد. این اختلاف نظر در وضعیت فعلی که ماده ١ قانون بیمه اجباری تنها تکلیف دارنده به بیمه نمودن وسیله خود را متذکر شده و به مسئولیت مدنی وی اشارهای نکرده است و همچنین با عنایت به حذف عدم شمول پوشش بیمه در فرض وقوع قوه قاهره در ماده ٧ قانون جدید، بیشتر به چشم میخورد. با توجه به هدف قانونگذار در قانون جدید که حمایت بیشتر از زیاندیدگان بوده و ماده ٢٦ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، میتوان گفت در قانون جدید با توجه به خطراتی که استفاده از وسیله نقلیه برای مردم در پی داشته است ، مبنای مسئولیت دارنده، مسئولیت مطلق است ، هر چند که متاسفانه رویه قضایی همچنان از نظریه سنتی تقصیر پیروی میکند. روش این پژوهش ، تحلیلی- منطقی است و برای جمع آوری اطلاعات، از شیوه کتابخانه ای استفاده شده است .
خلاصه ماشینی:
این اختلاف نظر در وضعیت فعلی که ماده ١ قانون بیمه اجباری تنها تکلیف دارنده به بیمه نمودن وسیله خود را متذکر شده و به مسئولیت مدنی وی اشارهای نکرده است و همچنین با عنایت به حذف عدم شمول پوشش بیمه در فرض وقوع قوه قاهره در ماده ٧ قانون جدید، بیشتر به چشم میخورد.
- امیری قائم مقامی (١٣٨٥) بیان میکند که در مورد خسارات ناشی از تصادم بین وسایل موتوری، ماده ٣٣٥ قانون مدنی حکم فرماست و این ماده متضمن سه حالت از تصادم دو وسیله نقلیه موتوری است : در حالت اول که تصادف منحصرا ناشی از تقصیر یکی از دو راننده باشد، ماده ٣٣٥ قانون مدنی حکومت میکند و محلی برای حکومت ماده ١ قانون بیمه اجباری نخواهد بود.
- با توجه به سکوت قانونگذار در مورد مبنای مسئولیت دارنده، دو احتمال توسط برخی از صاحب نظران (صفایی و رحیمی، ١٣٩٠)، مطرح شده است : چون در قانون سال ١٣٤٧ خسارت ناشی از قوه قاهره از شمول بیمه استثناء شده بود، اما در ماده ٧ قانون جدید، این خسارت از شمول قانون خارج نشده است ، قانون جدید یک نوع مسئولیت مطلق برای دارنده درنظرگرفته است .
متصرف قانونی در این فرض بین حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد: - برخی (صفایی و رحیمی، ١٣٩٠؛ وروائی و همکاران، ١٣٨٨) معتقدند راننده طبق قواعد عام مثل ماده ٣٣٥ قانون مدنی و ٣٣٦ قانون مجازات اسلامی مسئولیت خواهد داشت و دارنده تنها در قبال زیاندیده مسئول خواهد بود؛ زیرا در این فرض راننده مباشر محسوب میشود و مسئولیت اصولا به عهده مباشر است .