چکیده:
ایران تا قبل از قرن حاضر از نظام شهری نسبتا متعادلی برخوردار بوده است، اما در شش دهه اخیر توسعه سرمایه داری در چهارچوب اقتصادی متکی بر نفت باعث عدم تعادل فضایی نظام شهری کشور گردیده است. از طرف دیگر تعادل فضایی نظام شهری در سطح ملی در گروه تعادل فضایی در سطح منطقهای است، از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت تعادل فضایی نظام شهری ایران در سطوح ملی و منطقهای طی دوره 1335 الی 1390 صورت پذیرفته است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری شامل سکونتگاههای شهری ایران در 60 سال اخیر و روش گردآوری دادهها به صورت اسنادی است. در این پژوهش برای بررسی تعادل فضایی نظام شهری استانهای ایران از مدل آنتروپی استفاده گردید. نتایج این پژوهش حاکی از آن است، که با وجود این که نظام شهری کشور به سمت حد مطلوب تعادل فضایی گرایش دارد، ولی به علت اختلاف با حد نرمال، عدم تعادل فضایی در نظام شهری ایران در سطح ملی و منطقهای همچنان باقی است، که این امر در خصوص تعداد سکونتگاههای شهری مشهودتر است.
Iran before the present century has owned a relatively modest system، but in the last six decades، the capitalization development within the oil-based economic framework has led to urban system spatial imbalances in the country. On the other hand، the Spatial Equilibrium of the Urban System in National- Regional Levels is in the pledge of Spatial Equilibrium in region. So، the present study، with the objective of examining the Spatial Equilibrium of the Urban System in National- Regional Levels for 1956- 2012، has been performed. This method is descriptive - analytical. The statistical society includes the urban settlements in the past 60 years and data collection method is as evidence. In this study، in order to examine the spatial equilibrium of urban system in Iranian Provinces، the Entropy Model was used. This is evident that considering that the urban system tends to a desirable spatial equilibrium، but because of the difference with normal rate، the imbalance of spatial equilibrium of the urban system in national- regional levels in Iran is remained as in the case of the number of urban settlements، it is more evident.
خلاصه ماشینی:
"جدول 28- وضعیت تعداد سکونتگاههای شهری استانهای کشور در سال 1385 ردیف نام استان تعداد کل نقاط شهری تعداد (شهر) ردیف نام استان تعداد کل نقاط شهری تعداد (شهر) کلان شهر بزرگ متوسط کوچک بسیار کوچک کلان شهر بزرگ متوسط کوچک بسیار کوچک 1 اصفهان 92 1 0 5 12 74 16 چهارمحال و بختیاری 26 0 0 1 3 22 2 فارس 73 0 1 2 11 59 17 قزوین 24 0 0 1 5 18 3 خراسان رضوی 66 1 0 3 9 53 18 گلستان 24 0 0 2 7 15 4 آذربایجان شرقی 57 0 1 2 7 47 19 کردستان 23 0 0 2 5 16 5 کرمان 57 0 0 3 7 47 20 لرستان 23 0 0 3 5 15 6 تهران 51 1 1 9 16 24 21 یزد 23 0 0 1 6 16 7 گیلان 49 0 0 2 8 39 22 هرمزگان 22 0 0 1 3 18 8 خوزستان 47 0 1 7 9 30 23 اردبیل 21 0 0 1 4 16 9 مازندران 41 0 0 4 1 36 24 خراسان جنوبی 20 0 0 1 1 18 10 آذربایجان غربی 36 0 0 5 8 23 25 ایلام 19 0 0 1 2 16 11 سیستان بلوچستان 32 0 0 2 5 25 26 زنجان 16 0 0 1 3 12 12 بوشهر 29 0 0 1 3 25 27 سمنان 16 0 0 2 2 12 13 کرمانشاه 28 0 1 0 7 20 28 خراسان شمالی 15 0 0 1 2 12 14 مرکزی 27 0 0 2 3 22 29 کهگیلویه بویراحمد 13 0 0 0 3 10 15 همدان 27 0 0 2 4 21 30 قم 5 0 1 0 0 4 منبع: سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 و محاسبات نگارندگان بررسی تعادل فضایی تعداد سکونتگاههای شهری ایران در سال 1385 حاکی از آن است، که استانهای تهران و خراسان جنوبی به ترتیب با ضریبهای آنتروپی 0."