چکیده:
شرح حال نگاری یا تراجم, از شاخههای مهم تاریخ اسلام است. این موضوع همواره در اسلام مورد توجه ویژه دانشمندان و تاریخپژوهشان اسلامی بوده است. سبکها و شیوههای متنوعی در این زمینه به کار برده شده است؛ آشنایی با این سبکها و منابع آنها, برای یافتن شرح حال افراد مختلف و استفاده از این منابع اهمیت زیادی دارد. در این مقاله سعی شده است ضمن تعریف شرح حالنگاری, سبکهای مهم آن بیان و به برخی منابع مهم هر سبک اشاره و نکات و مشکلات آن ذکر شود.
خلاصه ماشینی:
"(صدر کاظمی, 1375: 235ـ232) 3ـ سبکها, گونهها و محورهای شرح حالنگاری مورخین و علمای تاریخ با روشها و سبکهای گوناگون دست به تدوین زندگانی و شرح حال افراد مختلف زدهاند که احصای همۀ آنها ـ که هر روز به تنوع و کثرت آن افزوده میشود ـ و تقسیمبندی آنها کاری بس مشکل است، ولی با مطالعۀ اجمالی و بررسی تألیفات در این زمینه میتوان روشها و سبکها را به صورت کلی مشخص کرد.
ک: صفدی، 1381: 1، 55 ـ 5، مقدمۀ مصحح؛ کتبی، 1421: 1، 5، مقدمۀ مصحح؛ سخاوی، 1403: 86ـ84؛ عبدالحمید, 1421: 156ـ151؛ حلیفی، 1419: 1، 17ـ83؛ سجادی و علمزاده، 1370: 143؛ آئینهوند, 1377: 1، 339ـ171؛ جعفریان، 1382: 29ـ27؛ جعفریان، 1377: 1، 23ـ25؛ جواهرالکلام، 1382: 1، 76ـ27؛ تهرانی, 1403: 25, 101؛ کحاله, بیتا: 8، 235) 4ـ آسیبشناسی شرح حالنگاری شرح حالنگاری نیز همچون سایر رشتههای علمی میتواند دستخوش آسیبهایی گردد؛ مهمترین آسیبهایی که اصالت و صحت اطلاعات موجود در این رشته را تهدید میکند، عبارتاند از: 1ـ تأثیرپذیری مؤلفان از حب و بغض شخصی و دخالت دادن آن در شرح حال افراد: همعصر بودن دانشمندان در عین اینکه از جهاتی سودمند است، ولی گاه حسادت و رقابت را بر میانگیزد؛ برای مثال تصویری که ابوحیان توحیدی، معاصر صاحب بن عباد، از وی به دست میدهد، خلاف رأیی است که ثعالبی نیشابوری، معاصر دیگر او، بیان میکند."