چکیده:
«قرّة العین» از جمله ترکیبهایی است که در ادبیات عربی به ویژه در منابع دینی مانند قرآن و حدیث بسیار تکرار شده است. در زبان فارسی برای این ترکیب معادلهایی چون «خنکی چشم»، «روشنی چشم» و مانند آن در نظر گرفته شده است، ولی به نظر میرسد این ترجمهها چندان گویای معنای مورد نظر این تعبیر نیست.بر این اساس دراین مقاله، نگارندگان در جستاری گسترده با تکیه بر کتب معتبر لغت، و استناد به نمونههای نظم و نثر کهن عربی، و آیات و روایات و با توجه به نکات بلاغی و ویژگیهای بافتی کلام، در باره معنی و کاربرد ترکیب «قرّة العین» در زبان عربی و ترجمه درست و گویای آن به زبان فارسی به بحث و بررسی پرداخته، نادرستی یا نارسایی برگردانهای آن را به اثبات رسانده و برابر نهادههایی برای آن پیشنهاد کردهاند.
“Qurrat Al-Ain” it is structure that repeats very much in the Arabic literature، especially in religious sources like the Qur'an and Hadith. In Persian language was explained a number of tantamount like "coolness of eye" and "clear of eye" for this structure، but it seems these translations dont indicate the intended meaning for it.
Accordingly، in this research، the authors making use of the valid dictionaries، and dealing examples of ancient Arabic poetry and prose، and verses and traditions and rhetorical points، and the context characteristics of words to study the meaning and usimg of “Qurrat Al Ain” in Arabic language and deal the correct translation for it in Persian language to prove the dishonesty or failure of translations like "coolness of eye" or "clear of eye"، the authors attempt to propose the best translation in this survey.
خلاصه ماشینی:
"نکتهای که در پایان بحث مجاز مرسل باید یادآور شد این است که شاید کسی بگوید اگر «چشم» به هر علاقهای بتواند مجاز از «دل» باشد، چه اشکالی دارد در زبان فارسی هم همین واژه «چشم» را به کار ببریم و مثلا در ترجمه «قرة العین» بگوییم «خنکی یا آرامش چشم»، و «دل» را اراده کنیم؟ در جواب باید گفت مجاز مرسل را تنها در صورتی میتوان به مجاز مرسل ترجمه کرد که در زبان مقصد هم تعبیر برگردان شده به مفهوم مجازیاش کاربرد داشته باشد.
نمونههای زیر برای دریافت معنی «قرة العین» قابل توجه است: ـ «فرجعناک إلی أمک کی تقر عینها و لا تحزن» (طه:40)؛ در این آیه و دو آیه دیگر (قصص:13، احزاب:51) محزون نبودن و محزون نشدن با حرف عطف در کنار ترکیب مورد بحث قرار گرفته است.
نقد معنای «آسایش چشم» در متون فارسی آسودگی را به چشم نسبت دادهاند، چنان که حافظ گوید: گردی از رهگذر دوست به کوری رقیب بهر آسایش این دیده خونبار بیار (حافظ، 1371، ص156) و از سویی «قرة» در یکی از دو مدلول اصلی خود، آسودگی و آرامش را افاده میکند، اما باز «آسایش چشم» تمام مدلول «قرة العین» نیست، به ویژه که معنی کنایی آن زود به ذهن نمیآید، هر چند از دو معادل قبلی مناسبتر است."