چکیده:
پژوهش حاضر تلاش می کند تا با استفاده از نظریه سازه انگاری، به بحث امنیت ملی جمهوری
اسلامی ایران و به ویژه نقش هویت ها و هنجارها در تامین یا تهدید آن بپردازد. برای انجام این منظور،
ابتدا دیدگاه های امنیتی و مطالعات امنیت ملی سازه انگاری تشریح شده تا با انطباق آن بر محیط امنیتی
جمهوری اسلامی درک فراگیری از امنیت ملی ایران به دست آید. بر این اساس در این مقاله مهمترین
عوامل تهدیدزای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: ادراکات متقابل نادرست، تعارض
هویتی، کم توجهی به ابعاد غیر نظامی امنیت، تعارض هنجارها، مشکلات اقتصادی و انزوا
This research tries to discuss the national security of Iran and especially the
role of identities and norms in securing or threatening it, using the theory of
Constructivism. To do this, we first describe constructivist approach to security
and national security studies and then apply it to the Islamic Republic’s
security environment to obtain a comprehensive understanding of Iran’s
national security. Accordingly, the most important factors threatening the
national security of the Islamic Republic of Iran include: Improper mutual
perceptions, identities conflict, and lack of attention to non-military aspects of
security, norms conflict, economic problems and isolation.
خلاصه ماشینی:
بازیگران تنها به دنبال اهداف مـادی نیستند بلکه در کنار واقعیت های مادی فرایندهای اجتماعی هستند که نقش آفرینی می کننـد؛ بـازیگران تحت تأثیر عقاید، ارزش ها و هنجارها رفتارهای خود را شکل می دهنـد؛ انگیـزه اصـلی رفتـار بـازیگران ٢٠٦ ◊ ایده های مشترک است که در چارچوب آن هویت و منافع دولت ها ساخته می شود و مهمتر از همه اینکه از نظر آنان در سیاست خارجی بازیگران در کنار واقعیت مادی و عینـی ، هنجارهـا، ارزش هـا و فرهنـگ هستند که دارای اهمیت می باشند.
تهدیدات و معضلات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاکیدی که پیش از این بر میانه رو بودن نظریه سازه انگاری کردیم به این معناست که اگرچه ابتکار سازه انگاران ارائه هستی شناسی جدیدی بر مبنای اهمیت عوامل هنجاری و فرهنگی در عرصه سیاست بین الملل است اما آنان مانند شماری از تئوری های انتقادی رادیکال عوامل مادی را به کلی بلا اثر نمی دانند.
از این منظر با توجه به تعارض (یا تفاوت ) هویتی که ایران با جهان و به طور اخص با غرب دارد و از آنجایی که این هویتهای متعارض منجر به از میان رفتن زمینه های تفاهم و همکاری بین المللی و بستر سازی برای تعارض در حوزه های دیگر(از جمله نظامی ) شده و هدف گذاری و شکل گیری امنیت ملـی متعارض با دیگران را موجب می شود، عامل تهدید برای امنیت ملی محسوب می شود.