چکیده:
تفکر قوه ای از استعدادهای ذاتی بشر است که به وی توانایی می دهد پیرامون مسائل گوناگون بیندیشد و، با یاری آن، حقایق را تا حدودی که برایش مقدور است کشف کند. فرد متفکر می تواند، درباره هر موضوعی، منطقی بیندیشد و بینایی درونی را چراغ هدایت خویش قرار دهد. بنابراین ضرورت تفکر برای بینایی بخشیدن به انسان ها امری مشهود است و تفکر برای کودکان نابینا فرایندی بیناست که به سوی دست یابی به دنیایی شفاف تر و روشن تر و شناخت بهتر، دقیق تر، و عقلانی تر تعریف شدنی است. هدف از نگارش مقاله حاضر تقویت تصویرسازی ذهنی، تحقق پرورش تفکر، و رسیدن به فرایند تامل محوری در کودکان نابیناست که برای دست یابی به آن اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در مدارس نابینایان مد نظر است. این برنامه طرحی برای آموزش درست اندیشیدن، استدلال کردن، و مهارت تفکر به کودکان است و شامل چند عنصر اساسی (حلقه کندوکاو، کتاب های درسی داستانی، و معلمان تغییرنقش داده) است. در این رویکرد، نیازی به تعریف برنامه فلسفی جدیدی نیست، بلکه اجرای آن نیازمند تغییراتی متناسب با ویژگی های خاص این کودکان است.
خلاصه ماشینی:
نیلسن بر این بـاور اسـت کـه روشهـای گذشته ، که تنها به راهنمایی و هدایت کودکان از طریق گرفتن دستانشان انجام میشده و یـا تنها بر گوشکردن تکیه داشته است ، در موارد بسیاری با شکست مواجه شده و نه تنها باعث رشد و ترقی کودک نشده، بلکه در مواردی نیز به مانع رشد و عاملی برای تأخیر رشـد نیـز مبدل شده است (٢٠٠٥ ,Nielsen).
هدف پژوهش حاضر اجرای برنامۀ فلسفه برای کودکان نابینـا در افـزایش تفکـری بینـا برای آنان است ، جهت بررسی این موضوع از روش توصیفی ـ تحلیلی اسـتفاده و مطالعـات و تحقیقات نظری انجامشده دربارة نابینایان و برنامۀ فلسفه بـرای کودکـان تجزیـه و تحلیـل شد.
در مرحلۀ اول نیازمند زمینـه سـازی مناسـب برای آن است ، که خصوصیات تعریف شده در غالب برنامۀ فلسفه برای کودکـان اجراشـدنی است ، کودکان در این برنامه در حلقۀ کندوکاو شرکت میکننـد و بـه گفـت وگـوی فلسـفی میپردازند و در خلال بحث های فلسفی خود به مکاشفۀ فردی و گروهی نائل میشوند.
معلم برنامۀ فلسفه برای کودکان نابینا نقش مهمی را در آموزش تفکر به عهـده دارد، وی باید، علاوه بر دارابودن ویژگیهای معلمی خاص این برنامه ، درک درستی از محدودیت هـا و تواناییهای نابینایان داشته باشد و به روشهای مختلف آموزشـی آنـان آشـنا باشـد.
این موارد مزیت هایی است که در تقویت افزایش تصویرسازی ذهنی برای نابینایان مـؤثر واقع خواهد شد، زیرا شنوایی به منزلۀ مهم ترین حس جایگزین در کودکان مبـتلا بـه آسـیب بینایی در نظر گرفته میشود.