چکیده:
یکی از مسائلی که جزو اختلافات اعتقادی در بین شیعه و اهل تسنن است ، مسـئله جـواز و عـدم جـواز سهوالنبی است . روایاتی در این زمینه از طریق شیعه و اهل تسنن وارد شده است که همـه علمـای اهـل تسنن و برخی از علمای شیعه ، این دسته از روایات را صحیح دانسته و عصمت مطلقه نبی اکرمص را زیر سوال بردهاند. این روایات در سه حیطه سهو پیامبرص در نمـاز، خـواب مانـدن ایشـان از نمـاز صـبح و راهنمایی خطا در تابیرالنخل مطرح شده است . در این مقاله ، فقط به بررسی سندی و انگیزشـی روایـات سهو در نماز که از طریق اهل تسنن وارد شده، پرداخته و اثبات میشود که جاعلان ایـن گونـه احادیـث ، هدفی جز پایین آوردن شخصیت پیامبر اکرمص و هم سطح قرار دادن ایشان با خلفـا نداشـته انـد، زیـرا جایی که پیامبرص خطا و سهو کند، اشتباهات خلفا توجیه خواهد شد؛ اما ساحت مقـدس نبـی اعظـم ص برتر و بالاتر از آن است که گرد سهو یا اسها بر آن بنشیند. علاوه بر اینکه این روایات، ضعف سندی نیـز دارند.
خلاصه ماشینی:
(قضـایی، ١٤٠٠ق ، ج١٥، ص٥٠٨/ ابـن حجر، ١٤٠٤ق ، ج٥، ص٣٣٣/ ابن حجر، ١٤٠٦ق [الف ]، ج١، ص٣٢٠) اهل سنت این روایت را بر اساس آنچه گفته شد، صحیح دانسته اند.
(بخاری، بیتا، ج٨، ص٣١٠/ بنداری و سید کسروی، ١٤١٣ق ، ج٤، ص٢٣٧) این روایت در رقم ١٠٣٦ و ١٠٣٧ ابیداود و ١٢٠٦ ابن ماجه و سنن دارمی هم ذکر شده است .
(قضـایی، ١٤٠٠ق ، ج١٥، ص٥٠٨/ ابـن حجر، ١٤٠٤ق ، ج٥، ص٣٣٣، ابن حجر، ١٤٠٦ق [الف ]، ج١، ص٣٢٠) این روایت نیز بر اساس آنچه رجالیون اهل سنت آوردهانـد، صـحیح اسـت .
روایت سوم حدثنا أبو الولید حدثنا شعبه عن الحکم عن إبراهیم عن علقمه عن عبـدالله رضـی الله عنه : أن رسول الله صلی الله علیه و سلم صلی الظهر خمسا فقیل له أزید فـی الصـلاة؟ فقال(و ما ذاک) قال صلیت خمسا فسجد سجدتین بعد ما سلم : ابوالولید، از شعب و او از حکم حدیث کرده و ایشـان از ابـراهیم و از علقمـه و از عبـدالله حدیث کردهاند: رسول خداص نماز ظهر را پنج رکعت خواند؛ پس به او گفته شد: آیا در نمـاز چیزی اضافه شده است ؟ فرمود: و چه چیزی؟ گفتند: پنج رکعت خواندید؛ پس بعد از آنکه سلام گفت ، دو سجدة سهو به جای آورد.
(قشیری نیشابوری، بـیتـا، ج١، ص٤٠٢، تعلیـق محمد فؤاد عبدالباقی در ذیل حدیث ٩٩/ نسایی، ١٤١١ق ، ج١، ص١٩٩) این روایت در سنن نسایی و سنن ابیداود، با این اختلاف کـه نـام مـردی کـه از پیامبرص سؤال میکند، نیامده است و همچنـین در سـنن ابـن ماجـه ، رقـم ١٢١٣ بـا اختلاف مشخص نبودن نماز و سنن دارمی که حسین سلیم اسد، سند آن را بـه سـبب وجود عبدالله بن صالح ضعیف دانسته ، ذکر شده است .