چکیده:
فقه الحدیث از ارزشمندترین علوم اسلامی است ، زیرا حدیث در اسـلام، دومـین منبـع فراگیـری دیـن محسوب میشود و بدون آشنایی با سنت نمیتوان اسلام را شناخت . فقه الحدیث ما را بـا معنـای متـون احادیث آشنا میسازد، ولی مراجعه به متون احادیث ، بدون توجه به مبانی لازم، امکان انحـراف را در پـی خواهد داشت . از این رو، تلاشهای فراوانی از سوی علمای مسلمان برای تـدوین قواعـد و مبـانی فهـم صحیح از روایات صورت گرفته که علم اصول فقه ، نشانگر بخشی از این تلاشهاست . برخی از محققـان حدیث نیز در هنگام شرح روایات، روش و قواعدی به کار بردهاند که استخراج آنها مـیتوانـد مـا را بـا شیوه، ضوابط و مبانی فقه الحدیث آشنا سازد. یکی از این کتب ، الفوائد الطوسیه از شیخ حر عاملی اسـت . این کتاب با عنایت به شخصیت علمی مولف و تبیین و توضیح روایات مشکل ، اهمیـت ویـژهای دارد و در آن، نکات و تحقیقات و دقت ها و نیز پاسخ شبهات و مغالطاتی وجود دارد که در کتب دیگـر کمتـر یافـت میشود. یکی از مبانی مورد توجه شیخ حر در این کتاب، اثبات متن حدیث است . این قاعده مهـم تـرین اصولی است که در فقه الحدیث باید رعایت شود. در این مقاله ، با مطالعه این کتـاب بـه روش تحلیلـیـ توصیفی، این قاعده تبیین و موارد توجه شیخ حر به این قاعده، استخراج و تبیین شده است .
خلاصه ماشینی:
لزوم توجه به اثبات متن حدیث قبل از ورود به فقه الحدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی در الفوائد الطوسیه * علیمحمد میرجلیلی چکیده: فقه الحدیث از ارزشمندترین علوم اسلامی است ، زیرا حدیث در اسـلام، دومـین منبـع فراگیـری دیـن محسوب میشود و بدون آشنایی با سنت نمیتوان اسلام را شناخت .
دربارة حدیث «من عرف الحق لم یعبد الحق » شیخ حر معتقد است که امثال این روایت نیازی به نظریه تأویل آن و توجه فکر به توجیه آن نیست ، زیرا سند صحیحی ندارد و در کتاب قابل اعتمادی ثبت نشده است ؛ لذا اول باید به اثبات صحت (سند) آن پرداخت و سپس به توجیه ظاهر آن اقدام کرد، ولی این روایت صحیح نیست و به نظر میرسد که از منتخبان برخی از صوفیه است .
(حر عاملی، ١٤٠٣ق ، ص١٢٨ـ١٣٠) شیخ حر با جمله «تحقیق جید» از نظر این دانشمند متأخر تمجید مـیکنـد، لکـن نقدی نیز بدین شرح بر کلام وی وارد میکند: «منافاتی بین ضعف راوی(محمـد بـن قاسم ) و روایت کردن صدوق از وی با طلب رحمت و رضایت خداوند از وی وجود ندارد، زیرا شیخ صدوق تمام تألیفات شیعه را اعم از قابل اعتماد و غیر قابل اعتماد با اجازه(از اساتیدش) نقل کرده است ، ولی این امر دلیل بر صحت تمام آنهـا و توثیـق تمام راویان آنها نیست و طلب رحمت و رضایت برای آنها از آن جهت بوده که آنان شیعه بودهاند و چنین دعایی برای شیعه جایز است و روایات بر این امر دلالت دارند و مقید به خصوص شیعیان موثق هم نشده است .