چکیده:
تحول خانواده در جهان معاصر از مباحث کانونی جامعه شناسی خانواده طی دهـه هـای اخیـر اسـت . تـاثیر مدرنیته ، به خصوص از بعد فرهنگی آن ، بر تحولات خانواده در غرب ، که به شـکل گیـری و تکـوین خـانوادة مدرن و پست مدرن منجر گردیده است ، موضوع تتبعات نظری و پژوهش های تجربی فراوانی بوده است . این مقاله در پی آن است که این موضوع را در جامعة ایران از منظـر کنشـگران اجتمـاعی ، بـه ویـژه از دیـدگاه جنسیتی ، بررسی و مهم ترین عوامل موثر بر این تحولات را شناسایی کرده و پیامدهای تاثیرات ناشی از آن را تحلیل نماید. این پژوهش به روش کیفی با نمونه های گزینشی و محدود در سطح شهر تهران انجام شده و جمع آوری داده ها با مصاحبه های عمیق صورت گرفته است . تحلیـل یافتـه هـا نشـان مـی دهـد، بـه لحـاظ جنسیتی ، تفاوت های درخور ملاحظه ای بین زنان و مردان در تعریف ویژگی های خـانوادة سـنتی و مـدرن ، روایت آنان از دگرگونی ساختار و روابط خانوادگی در جریان تحول خانواده ، نحوة مواجهه و میزان پـذیرش این تغییرات ، و شکل گیری گفتمان های مختلف در این زمینه وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
مهم ترین تغییراتی که طی چند دهة اخیر در حوزة خانواده در غرب اتفاق افتاده عبارت اند از: کـاهش کارکردهای خانواده و تقلیل آن به کارکردهای عاطفی [٢٨]، شـکل گیـری اشـکال مختلـف خـانواده [١٩]، کاهش قدرت کنترل رفتارهای جنسی اعضای خانواده [٢٣]، کاهش نقش حمایتگری عـاطفی خانواده و ناکارآمدی این نقش در برابر واقعیات زندگی مدرن ، کاهش زمان حضور والـدین در خانـه و افزایش تنهایی های کودکان [٢٨]، افزایش خودمختاری افراد و کاهش پذیرش محدودیت هـا از سـوی خانواده [٧]، کم رنگ شدن پای بندی به ارزش های خانوادگی ، کـاهش اعتقـاد بـه همکـاری خـانواده و حس وفاداری به آن ، افزایش فردگرایی و کاهش اعتقاد به چشـم پوشـی از منـافع شخصـی در جهـت منافع خانواده [١٣]، کاهش فزایندة فشار هنجارهـای الـزام آور ازدواج و متأهـل مانـدن [٢٥]، کـاهش اعتقاد به نقش های جداگانه برای مرد و زن (همسـران )، افـزایش میـزان مـادری بـدون ازدواج ١ [٢٢، ٢٥]، کاهش انگیزه و گرایش به بچه دارشدن ، کاهش ارزش نقش مادری از دیدگاه زنان ، کوچک شـدن ابعاد خانواده ٢ [٢٢، ٢٨]، افزایش میزان طلاق [٧]، و افـزایش میـزان همزیسـتی بـدون ازدواج [٢٢].
unintegrated family اشکال در حال تغییر روابط خانوادگی مجددا در دهـة ١٩٦٠ توجـه جامعـه شناسـان را بـه خـود جلب کرد، اما این بار اشکال جدید خانواده دیگر با یک روند پیشرفت مثبت ارزیابی نمی شـد، بلکـه بـا مفاهیمی چون سبک زندگی های جایگزین ، تنوع ، تفاوت و تکثرگرایی تعریف می شد [١٦].