چکیده:
نواحی روستایی در سرتاسر جهان تمایل به ارائه خصوصیات مشابهی را دارند. جمعیتها بطور فضایی پراکنده هستند. کشاورزی اغلب وجه غالب و مسلط بوده و در پارهای از مواقع بخش اقتصادی و فرصتهای لازم برای بسیج منابع با محدودیت روبرو میباشند. این خصوصیات بدان معنی است که مردمی که در نواحی روستایی زندگی میکنند با مجموعهای از عواملی که چالشهای اساسی برای توسعه است مواجه میباشند. پراکندگی فضایی جمعیت روستایی اغلب موجب افزایش هزینهها و پیچیدگیهای سخت جهت تامین اثربخش کالاها و خدمات در نواحی روستایی میگردد. شرایط خاص اقتصادی در نواحی روستایی منتج به کمتر شدن دسترسی به فرصتها در مقایسه با مکانهای غیر روستایی میشود. از سویی دیگر ماهیت توسعه روستایی در سالهای اخیر دچار تغییرات شدیدی شده است. بسیاری از مردمی که در نواحی روستایی زندگی میکنند، در حال حاضر بطور مستقیم درگیر فعالیتهای غیر کشاورزی شدهاند. بنابراین چالش حاضر دستیابی به توازن مناسب میان تامین نیازهای جدید و تقویت تنوع اقتصادی پایدار و توسعه در نواحی روستایی است. این مقاله مثالهایی از این چالشها و دگرگونیها را در بخش مرکزی شهرستان خرمآباد به عنوان مطالعه موردی عرضه مینماید. روش کیفی و مطالعه میدانی با استفاده از تکمیل پرسشنامه که در سطح 300 نفر از خانوارها و در 20 روستا در منطقه مورد مطالعه توزیع شده بود مبنای عمل قرار گرفته و دادهها نیز با استفاده از آزمون t تک نمونهای در نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این خصوص جنبههای اقتصادی، محیطی و اجتماعی چالشهای خانوارهای روستایی مورد بحث قرار داده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که تفاوت معناداری میان ابعاد توسعه (اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی) در سکونتگاههای روستایی وجود دارد. به علاوه، مهمترین مسائل روستایی به طور قابل توجهیچالشهای اقتصادی است. بنابراین جنبههای اقتصادی و مؤلفههای آن بیشترین اولویت را از دیدگاه خانوارهای روستایی دارند.
Thought the world، rural areas tend to represent similar characteristics. Populations are spatially distributed. Agriculture is being considered as dominant economic sector. However، this sector as well as rural peoples is encountered with some challenges regarding development. In other word، there exists some limitation as far as the resource mobilization is concerned. Sometimes spatial rural population distribution is such in which it may impose negative impacts with respect to provision of goads and the relevant services and their corresponding costs. Specific economic conditions of rural areas lead to limited opportunities as opposed to non rural areas. However، during recent years، the nature of rural development experiences great changes many of the rural settlers are directly engaged in non agricultural occupations. This in turn، requires keeping an appropriate balance between the provision of rural settlers needs from one hand and the implication of sustainable rural development on the other hand. This paper exemplifies some of these challenges in central part of Khoramabad. The research method is based on qualitative method. It is further supported by filling questionnaires. The sample sage was 300 pirating to 20 villages. This study further applied T student and SPSS software in order to evaluate economic، environmental، and social aspects of these challenges. This paper suggests that there exists significant difference and variation among social، economic and ecological aspects of rural settlements. However، economic challenges are being these considered prominent rural problems. In turn means that economic further have the most priority from the rural settlers view points.
خلاصه ماشینی:
"بر این اساس مهمترین اهداف توسعه پایـدار روسـتایی همـانطور که شکل (١) نیز نشان میدهد، مدیریت پایدار و متوازن منابع طبیعی، ارتقای کیفیت زندگی و کاهش فقر، ارتقـاء بهـره- وری کشاورزی، توسعه و ارتقاءسرمایه های انسانی، استحکام رشد کشاورزی، گسترش مشارکت مؤثر و افزایش فرصت هـای برابر برای انسان ها و یکپارچگی موزون جوامع روستایی با کلیت سرزمین است (پادار یامچی، ١٣٨٤: ٧٨).
در مجموع در کلیه ابعاد ١٨ معیار شامل ، بعد اکولوژیکی (زمین ، آب، جنگل ها و مراتع ، تنـوع زیسـتی، مـدیریت مـواد و سیسـتم فاضـلاب، مخـاطرات طبیعی) بعد اجتماعی (پویایی جمعیت ، آموزش، سلامت ، امنیت اجتماعی، کیفیـت اشـتغال، کیفیـت خـدمات و مسـکن ، اطلاعات و ارتباطات، ساختار نهادی و مدیریتی) بعد اقتصادی (فقر، کاهش آسـیب پـذیری، کـارآیی، بهـرهوری) و در هـر معیار تعدادی شاخص با دو طبقه ارزیابی شامل اهمیت شاخص در فراینـد توسـعه پایـدار روسـتایی و نیـز ارزیـابی وضـع موجود شاخص در وضع موجود روستا از دیدگاه سرپرستان خانوار (شکل ٢) و در سه گزینه ارزشـی بـه شـرح جـدول(٢) مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته شده است .
برای تحقق این هدف، با طراحی سیستماتیک و جـامع شـاخص هـای مـوثر در توسـعه پایـدار روسـتایی و ارزیابی آن در روستاهای نمونه در بخش مرکزی شهرستان خرم آباد مشخص گردید که علیرغم سالها تـلاش در زمینـه - های عمرانی و کالبدی، زیرساخت های اقتصادی مناطق روستایی مورد مطالعـه از نارسـایی وسـیعی برخـوردار بـوده و بـه عنوان مهمترین اولویت مسائل روستائیان مطرح است ."