چکیده:
ویژگیهای نهفته در منابع تولیدی و محصولات کشاورزی تولید شده، امکان تحولی را فراهم میسازد که بخش کشاورزی بتواند از راههای مختلف، نقش اساسی و محوری خود را در فرآیند توسعه و بالاخص توسعه روستایی ایفا نماید. بنابراین با توجه به قابلیتهای خاص هر منطقه، نقش برجسته برخی از محصولات در ایجاد فرصتهای شغلی مناسب، خدمات عمومی و توسعه زیرساختهای روستایی و به طور کلی توسعه روستایی را نمیتوان نادیده گرفت. در این تحقیق، با توجه به اهمیت محصول پسته در زندگی ساکنان نواحی روستایی دهستان دامنکوه در شهرستان دامغان، به مطالعه آثار اقتصادی و اجتماعی کشت پسته بر روستاها و کشاورزان پرداخته است. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است. نمونه مورد مطالعه، 318 خانوار پستهکار است که با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده است. نتایج تحقیق نشان داد که آثار اقتصادی کشت پسته در شاخصهای رفاه اقتصادی، امنیت اقتصادی و کیفیت اشتغال، نسبت به آثار اجتماعی کشت پسته در شاخصهای مشارکت و سرمایه اجتماعی در منطقه مورد مطالعه، بیشتر میباشد و هم چنین بین ویژگیهای اقتصادی و اجتماعی کشاورزان پستهکار در شاخصهای سن، سابقه کشت، میزان تحصیلات، میزان آشنایی با بازار، میزان استفاده از مکانیزاسیون، میزان سرمایهگذاری، تحول اراضی زیر کشت، میزان استفاده از اعتبارات بانکی، میزان استفاده از خدمات مشاورهای، تعداد افراد تحت تکفل، میزان سطح زیر کشت، عملکرد محصول در هکتار، استفاده از روشها و نهادههای جدید، انگیزه کشت و مالکیت اراضی مورد بهره برداری، و آثار اقتصادی و اجتماعی کشت پسته در منطقه مورد مطالعه رابطه معناداری وجود دارد.
Hidden properties and potentials of agricultural product provide grounds for this sector to play a prominent role in development process in general and rural development in particular. Special capabilities of each region in terms of growing particular crops and their subsequent role in provision of job opportunities as well as rural infrastructures and development could not be underestimated. Taking intoconsideration the role of pistachio in Damghanthis study aims to focus on the social and economic impacts of this crop upon farmers’life. The research method has descriptive - analytical nature which in turn demands application of SPSS.Sample size composed of 318 pistachio growers which was determined viaKokrans. This study suggests that economic impact of pistachios cultivation in terms of economic well-being, economic security and quality of employment compared with social impacts associated with level of participation and social capital is higher. moreover,there exists significant relationships between history crop practice, level of education,familiarity with market, level of mechanization as well as changes and as independent variables and with economic and social impacts each as dependent variable transformation in arable land. Moreover, access to banking credits,consultation services,household dependency rate,area of croplands, yield per acre, the application of new cropping methods and ownership are being considered as additional dependent variables which have relations.
خلاصه ماشینی:
"/ / / / / / / / / / / / / شکل شماره (١): مدل مفهومی تحقیق ٣)روش تحقیق در تحقیق حاضر، به منظور تحلیل اثرات کشت پسته (متغیر مستقل ) در توسعه روستایی (متغیر وابسته )، جهت بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی کشت پسته از شاخص های اقتصادی رفاه اقتصادی (نظیر نوع مسکن ، مالکیت وسیله نقلیه و میزان تعداد دفعات مسافرت خانواده)، امنیت اقتصادی (نظیر میزان نوسان قیمت و کاهش درآمد و میزان حمایت بانک ها از طریق پرداخت وام) و کیفیت اشتغال (رضایت از درآمد، پس انداز و تنوع شغلی ) و هم چنین شاخص های اجتماعی مشارکت اجتماعی - سیاسی (مشارکت مالی برای عمران روستایی، مشارکت مشورتی با شورا و دهیاری ، مشارکت با دیگر کشاورزان و جهت حل مشکلات پسته کاران) و شاخص سرمایه اجتماعی که خود این شاخص به چهار قسمت آموزش- های حرفه ای ، آگاهی های حرفه ای و مهارتهای حرفه ای مربوط به کشت و تولید پسته و تعلق مکانی و تولیدی تقسیم شده، استفاده شده است .
با توجه به این که تحلیل های آماری ، بیشتر بودن اثرات اقتصادی از قبیل رفاه اقتصادی ، امنیت اقتصادی و کیفیت اشتغال، نسبت به اثرات اجتماعی کشت پسته از قبیل مشارکت اجتماعی - سیاسی و سرمایه اجتماعی در چهار بخش آموزش، آگاهی و مهارتهای حرفه ای مربوط به فرآیند کشت و تولید پسته و هم چنین تعلق مکانی و تولیدی پسته کاران را به اثبات رسانده است ؛ می توان گفت شکل گیری و توسعه الگوی کشت پسته در منطقه دامغان، بیشتر ناشی از ویژگی های اقتصادی ای نظیر بالا بودن درآمد و ارزش افزوده ایجاد شده توسط این محصول در واحد سطح نسبت به محصولات دیگر، بالا رفتن میزان رفاه اقتصادی و خلق فرصت های شغلی جدید در منطقه بوده است ."