چکیده:
سنایی غزنوی، اغلب با ویژگی «شاعر مبتکر» شناخته میشود. یکی از ابتکارات وی، یافتن گوهر طنز ادبی است در نوشتار با کارکردهای عرفانی؛ آنچه پیش از او فقط در حوزة اجتماعی ـ انتقادی وارد شده بود. عارفان از سنایی به بعد، از آن برای آموزش نکتههای عرفانی، بهرهها بردهاند. در این مقاله بر آنیم تا برای یافتن شگردهای طنزنویسی سنایی غزنوی (545 یا 529- 467 ق) با هدف بیان و آموزش نکتههای عرفانی و اخلاقی و حکمی در مثنوی حدیقةالحقیقه، نخست به تعریف جامعی از طنز و معرفی شگردهای معمول آن پرداخته شود و سپس ویژگیهای زبان صوفیان بررسی و طبقهبندی شود؛ آنگاه در حکایتهای حدیقه، شگردهای طنز و پیامهای عرفانی، اخلاقی و فلسفی آنها تحلیل و بررسی شود. نتیجههای بهدستآمده از این پژوهش، یافتن و جمعبندی پیامهای عرفانی و حکیمانه و اخلاقی طنزآمیز حدیقه و زبان ویژة سنایی برای رسیدن به این کارکرد است.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله بـر آنـیم تا برای یافتن شگردهای طنزنویسی سنایی غزنـوی (٥٤٥ یـا ٥٢٩- ٤٦٧ ق ) بـا هـدف بیـان و آمـوزش نکته های عرفانی و اخلاقی و حکمی در مثنوی حدیقۀالحقیقه ، نخست به تعریف جامعی از طنز و معرفـی شگردهای معمول آن پرداخته شود و سپس ویژگی های زبان صوفیان بررسی و طبقه بندی شود؛ آن گـاه در حکایت های حدیقه ، شگردهای طنز و پیام های عرفانی، اخلاقی و فلسفی آنها تحلیل و بررسـی شـود.
com مقدمه برای درک کاربردهای عرفانی طنز در حدیق ة الحقیقـۀ سـنایی ـ شـاعر دوران دو پادشـاه غزنوی: علاءالدوله مسعود پسر ابراهیم و یمین الدوله بهرام شاه پسر مسعود؛ و یک پادشـاه سلجوقی: سلطان سنجر ـ باید به سه پرسش پاسخ داد: نخست اینکه «مقصود از طنز در این مقاله چیست ؟»؛ دوم اینکه «مقصود از زبان عرفان چیست ؟»؛ سوم اینکه «عارفـان و صوفیان از چه شگردها و گونه های طنزی در نوشتار خود بهره برده اند؟» تعریف طنز (satire) طنز، واژه ای عربی است که در منتهیالأرب و منتخب اللغات به معنای «فسوس کـردن »، در دهار به معنای «فسوس داشتن »، در غیاث اللغات و آنندراج به معنای «طعنـه » آمـده / است .