چکیده:
استان فارس یکی از مهم ترین استان های کشور در بخش کشاورزی است . این استان از نظر تولید محصولات عمده کشاورزی در زمرة دو یا سه استان مهم تولیدکننده کشور قرار دارد. ١٠٥٨ هزار هکتار از اراضی زیرکشت محصولات سالانه و دائمی کشور (معادل ٨/١ درصد از کل اراضی کشاورزی ایران ) به استان فارس تعلق داشته و از این نظر، در سال زراعی ٨٨- ١٣٨٧ بعد از استان خراسان ، رتبه دوم را کسب کرده است . حدود ٧٠ درصد کل اراضی زیرکشت استان را محصولات زراعی تشکیل میدهند. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تجزیه و تحلیل آثار سیاست های مختلف حمایتی در حوزه محصولات زراعی استان فارس در دوره زمانی ٨٨- ١٣٨٧ است . با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی (PAM)١ و محاسبه شاخص های ناشی از آن ، هریک از سیاست های حمایت از تولیدکننده در بخش بازار نهاده ها و محصولات کشاورزی بررسی شده است . براساس نتایج این تحقیق ، بازار نهاده های وارداتی تمام محصولات زراعی و بازار محصول بیش تر تولیدات زراعی استان ، تحت حمایت دولت است اما مداخله دولت در فرایند تولید محصولات زراعی باعث شده است تا به استثنای محصولاتی نظیر گوجه فرنگی، پیاز، خیار، هندوانه ، لوبیای قرمز و لوبیای چیتی که مزیت نسبی و سودآوری خالص اجتماعی دارند، تولید بقیه محصولات فاقد کارایی بوده و در شرایط تجارت آزاد، قادر به ادامه فعالیت تولیدی خود نباشند.
خلاصه ماشینی:
بررسی آثار سیاست های حمایتی و بازرگانی دولت در بخش کشاورزی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی (مطالعه موردی محصولات زراعی عمده استان فارس ) دکتر سیدمرتضی افقه * فاطمه فقیهیان ** لیلا عبدلی زاده *** مهدی ذوالفقاری **** دریافت : ٩٠/٢/١٨ پذیرش : ٩١/٥/١٠ ماتریس تحلیل سیاستی / مزیت نسبی / هزینه منابع داخلی / ضریب حمایت مؤثر / سودآوری خالص اجتماعی / محصولات زراعی / استان فارس چکیده استان فارس یکی از مهم ترین استان های کشور در بخش کشاورزی است .
براساس نتایج این تحقیق ، بازار نهاده های وارداتی تمام محصولات زراعی و بازار محصول بیش تر تولیدات زراعی استان ، تحت حمایت دولت است اما مداخله دولت در فرایند تولید محصولات زراعی باعث شده است تا به استثنای محصولاتی نظیر گوجه فرنگی، پیاز، خیار، هندوانه ، لوبیای قرمز و لوبیای چیتی که مزیت نسبی و سودآوری خالص اجتماعی دارند، تولید بقیه محصولات فاقد کارایی بوده و در شرایط تجارت آزاد، قادر به ادامه فعالیت تولیدی خود نباشند.
علاوه بر تفاسیر فوق ، شاخص های دیگری نیز از ماتریس تحلیل سیاستی نتیجه میشود که عبارت اند از: الف ) شاخص هزینه منابع داخلی (DRC) برای محاسبه شاخص DRC برمبنای PAM از رابطه زیر استفاده شده است : DRC=GF (1 − ١>DRC نشانگر وجود مزیت نسبی در تولید محصول مورد نظر، ١< DRC بیانگر عدم وجود مزیت نسبی در تولید محصول و ١=DRC به معنای قرارداشتن تولیدکننده در نقطه سربه سر است ؛ در این حالت ، تولید محصول در داخل کشور و یا واردات آن از خارج فقط به تصمیم برنامه ریزان و سیاست گذاران بستگی دارد.