چکیده:
به منظور کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای، شناخت عوامل مؤثر بر تغییرات انتشار آنها امری ضروری است. یکی از مهمترین گازهای گلخانه ای گاز دی اکسیدکربن است که بخش صنعت با دارا بودن سهمی در حدود بیست درصد، نقش عمده ای در تولید آن دارد. از همین رو، مطالعه ی حاضر با استفاده از تکنیک تجزیه شاخص به بررسی عوامل اصلی انتشار دی اکسیدکربن در زیربخش های صنعتی ایران (در سطح کدهای دو رقمی ISIC) طی سالهای 1379- 1386 می پردازد. برای این منظور با به کارگیری روش جمعی LMDI، عوامل مؤثر در تغییرات انتشار دی اکسیدکربن در زیربخش های صنعتی ایران، به پنج عامل اثر فعالیت، اثر ساختاری، اثر شدت انرژی، اثر ترکیب سوخت و اثر ضریب انتشار تجزیه می شوند. نتایج حاصله نشان می دهد که عامل اصلی افزایش انتشار دی اکسیدکربن در زیربخش های صنعتی ایران، اثر فعالیت بوده است و در نقطه مقابل اثر شدت انرژی تأثیر قابل توجهی در کاهش انتشار دی اکسیدکربن داشته است. این در حالی است که اثر ساختاری نتوانسته تأثیر قابل توجهی در کاهش انتشار دی اکسیدکربن داشته باشد. بنابراین به منظور جلوگیری از افزایش انتشار آلودگی دی اکسیدکربن، ضمن اعمال سیاست های تشویقی جهت افزایش بهره وری انرژی و تغییرات ساختاری به سوی صنایع پاک، می بـایست افزایش سهم گاز طبیعی و ارتقاء کیفیت سوخت ها در اولویت برنامه های توسعه اقتصادی قرار گیرد.
In order to reduce the greenhouse gases emissions، the recognition of influencing factors of emission of such gases is required. One of the most important greenhouse gases is Carbon Dioxide. The industry sector، by having about 20 percent، plays a significant role in emission of Carbon Dioxide. This study investigates the major factors of Carbon Dioxide emissions in Iranian industry subsectors during 2000-2007. For that purpose، using LMDI method in additive form، the Carbon Dioxide emissions of the Iranian two digit ISIC manufacturing industries decomposed to activity، structure، energy intensity، energy mix and emission factors. The results indicate that the activity effect is the major factor of increasing Carbon Dioxide and in contrast، the effect of energy intensity has a significant impact on reducing Carbon Dioxide emissions. The structure effect has not significant influence on the reduction of Carbon Dioxide emissions. Therefore، to prevent the increasing of pollution emissions of industries، there should be incentive policies to increase energy efficiency and structural changes towards cleaner industries. Also، the increasing of the natural gas in fuels، and improvement of fuel quality should be attended in development programs.
خلاصه ماشینی:
براي اين منظور با به کارگيري روش جمعـي LMDI، عوامل مؤثر در تغييرات انتشار دي اکسيدکربن در زيربخش هاي صنعتي ايران ، به پنج عامل اثـر فعاليـت ، اثـر ساختاري ، اثر شدت انرژي ، اثر ترکيب سوخت و اثر ضريب انتشار تجزيه مي شوند.
بـراي اين منظـور از داده هاي ترازنامه هاي انرژي و آمار صنايع ده نفر کارکن و بيشتر، طي سال هاي ١٣٧٩- ١٣٨٦ استـفاده شده است ٣ و با به کارگيري روش جمعي LMDI، عوامـل مـؤثر در تغييـرات انتشـار دي اکسيدکربن در زيربخش هاي صنعتي ايران (در سطح کـدهاي دو رقمـي ISIC) طـي سـال هـاي ١٣٧٩- ١٣٨٦، به پنج عامل اثر فعاليت ، اثر ساختاري ، اثرشدت انرژي ، اثر ترکيب سوخت و اثر ضريب انتشار تجزيه مي شوند تا ضمن تحليل روند آنها طي دوره ي مورد بررسي ، به سؤالات زيـر پاسـخ داده شود.
٤. روش شناسي پژوهش در اين مطالعه از تکنيک تجزيه LMDI در قالب تکامل يافته تر نسبت به مطالعات قبلي استفاده شـده است و سعي دارد براي اولين بار به بررسي نقش پنج عامل اصلي در تغييرات آلودگي دي اکسـيدکربن منتشره از بيست و سه زيربخش صنعتي ايران بپردازد.
1379-1386 )به تصویرصفحه مراجعه شود) نمودار١: سهم عوامل مختلف در تغييرات کل آلودگي CO٢ (١٣٨٦-١٣٧٩) همان گونه که از نمودار مشاهده مي شود، اثر فعاليت اصلي ترين عامـل در افـزايش انتشـار آلـودگي دي اکسيدکربن طي دوره ي مورد بررسي بوده که عمدتا نيز توسط اثر شدت انرژي خنثي گرديده است .