چکیده:
توسعه در حوزههای اجتماعی، از جمله دغدغههای پیشروی هر جامعهای است که توجه بسیاری از صاحبنظران و محققان را به خود معطوف کرده است. در عصر اطلاعات با وجودی که فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، لایههای مختلف جوامع را در هم نوردیده و تأثیرات شگرفی بر آنها داشته، متأسفانه پژوهشهای اندکی با دیدی کلاننگر به مطالعه این تأثیرات پرداختهاند. بدین منظور پژوهش حاضر در تلاش است تا به شناسایی و تبیین تأثیرات گسترش و نفوذ فناوریهای اطلاعات و ارتباطات بر توسعه اجتماعی جوامع بپردازد. مقاله پیش رو، بخشی از یک پژوهش کیفی با رویکرد دادهبنیاد (گراندد تئوری) است که در آن تعداد هجده نفر از صاحبنظران حوزههای سیاستگذاری عمومی، فناوری اطلاعات و علوم اجتماعی از طریق روش نمونهگیری هدفمند و گلوله برفی انتخابشده و در مطالعه شرکت کردهاند. دادههای پژوهش به روش مصاحبه نیمهساختاریافته جمعآوری شده و همچنین از روش مقایسهای مداوم استراوس و کوربین برای تحلیل دادهها استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که گسترش و نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوامع از طریق تأثیرگذاری بر سطح انتظارات عمومی و یاری رساندن به شهروندان برای کسب شایستگی و تسهیل در ایجاد تغییر و تحول در نظام اجتماعی جوامع، بر فرآیند توسعه اجتماعی جوامع تأثیرگذار است که مشروح هر یک از آنها در این نوشتار تبیین شده است.
خلاصه ماشینی:
(Jamtsho & Bullen, 2007; Sheridan & Pramling Samuelsson, 2003) برخي ديگر از مطالعات نيز به نقش فنـاوري هـاي اطلاعـاتي و ارتبـاطي در افـزايش سـطح اطلاعات و آگاهي شهروندان تأکيد داشته و بر اين باورند که فناوري هـاي پيشـرفته اطلاعـاتي و ارتباطاتي ، به ويژه اينترنت ، حجم بيکراني از اطلاعات را در زمان کم و با هزينـه نـاچيز در اختيـار کاربران خود قرار مي دهند و همچنين با از ميان برداشتن فواصل جغرافيايي ، قابليت ارتبـاط افـراد با توانايي هاي مختلف در مکان ها مختلف را براي انسان ها به ارمغان آورده اند که درنتيجـه منجـر به افزايش سطح عمومي اطلاعات شهروندان و درنهايت ، ارتقاي سـطح دانـش و آگـاهي ايشـان مــي شــود ( ;٢٠١٠ ,Perdana ;٢٠٠٨ , Kamel ;١٩٩٩ ,Hendriks ;٢٠٠٦ ,Frisch .
همچنـين فناوري هاي مذکور از طريق فضاي مجازي (به ويژه اينترنت ) و ايجاد شبکه هاي اجتماعي ، زمينـه افزايش تعاملات بين افراد را بيشـتر کـرده اسـت (٢٠١١ ,Pirannejad ;٢٠١٠ ,ITU) و نکتـه جالب توجه اين که به باور صاحب نظران علوم اجتمـاعي ، افـزايش ميـزان برقـراري ارتباطـات و تعامل در بين افراد، نقش به سزايي در سلامت رواني جامعه و همچنين تأثيرات مثبتي در افـزايش سطح آگاهي هاي اجتماعي ايفا مي کند که بيان کننده تأثيرات سازنده گسترش و نفوذ فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطاتي در افزايش ميزان اطلاعات و آگاهي شهروندان جوامـع ، بـه منزلـه يکـي از عوامل مهم توسعه اجتماعي اسـت ( ,Valikangas &Merlyn ;١٩٩٩ ,.
National policies that connect ICT-based education reform to economic and social development.