چکیده:
این مقاله سعی دارد با معرفی تعدادی از گبههایی که زنان ایل قشقایی به سفارش جامعة شهری طی سالهای اخیر بافتهاند، به بررسی شباهتها و تفاوتهای نشانهای این دستبافتهها با گبههای متعارف عشایر قشقایی بپردازد. بر این اساس نمونههایی را با ویژگیهای بیان شده برمیگزیند. ساختار صوری این گبهها به گونهای است که تحت تأثیر سفارش از سوی فرهنگ غالب/ مرکزی جامعه، نقشمایههایی بیگانه با گبههای متعارف عشایری را در خود جای دادهاند، بهطوری که در این گبهها با نظامهای نشانهای متنوع از فرهنگ غالب و فرهنگ عشایری روبهرو میشویم. این دوگانگی در همنشینی نشانهها، باعث نشانداری این گونه نسبت به گبههای دیگر میشود و در تمایز با نمونههای متعارف موجود، اصطلاح «گبههای سفارشی» را به خود اختصاص میدهد. در حقیقت، این پژوهش با توجه به تجانس بین گبههای سفارشی و هنر مهاجرت، بر نظریة پارادوکس همانندی و تفاوت در هنر مهاجرت تکیه میکند و براساس شباهت بین شرایط زن بافنده و هنرمند مهاجر و نیز سفارشدهندة گبه (نمایندة فرهنگ غالب) با خواستة کشور میزبان، گبههای سفارشی را پدیدههایی میداند که برای خوانش آنها باید به نظامهای نشانهای متفاوت و گاه متضاد دو فرهنگ رجوع کرد.
خلاصه ماشینی:
سـاختار صـوری این گبه ها به گونه ای است که تحت تأثیر سفارش از سوی فرهنگ غالب / مرکزی جامعه ، نقش مایه هـایی بیگانه با گبه های متعارف عشایری را در خود جای داده اند، به طوری کـه در ایـن گبـه هـا بـا نظـام هـای نشانه ای متنوع از فرهنگ غالب و فرهنگ عشایری روبه رو میشویم .
در حقیقت ، این پژوهش با توجه بـه تجـانس بین گبه های سفارشی و هنر مهاجرت ، بر نظریۀ پارادوکس همانندی و تفـاوت در هنـر مهـاجرت تکیـه میکند و براساس شباهت بین شرایط زن بافنده و هنرمند مهاجر و نیز سـفارش دهنـدة گبـه (نماینـدة فرهنگ غالب ) با خواستۀ کشور میزبان ، گبه های سفارشی را پدیده هایی میداند که برای خـوانش آن هـا باید به نظام های نشانه ای متفاوت و گاه متضاد دو فرهنگ رجوع کرد.
چارچوب نظری این مقاله بر آن است پس از معرفی فرهنگ غالـب و فرهنـگ بـه حاشـیه رانـده شـده در یـک جامعه ، تأثیر متقابل تولیدات هنری آن ها را بر یکدیگر بررسی کند و پس از شرح علل تغییـر در ساختار صوری گبه های سفارشی، با تکیه بر نظریه ای به نـام پـارادوکس هماننـدی و تفـاوت در هنر مهاجرت ، که گونه ای از هنر فرهنگ حاشیه ای است ، به بررسـی شـباهت هـا و تفـاوت هـای موجود در گبه های سفارشی در مقایسه با گبه های متعارف عشایری، به صورت موردی بپردازد.